اقیانوس شناسی
اقیانوسشناسی \oqyānūs-šenāsī\، مطالعۀ همهجانبۀ اقیانوسها و دریاهای جهان، ازجمله بررسی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی، انواع گیاهان و جانوران، و منشأ و ساختار زمینشناختی آنها.
کاربرد این اصطلاح بنابر عرف و موردْ متفاوت است: اقیانوسشناسی فیزیکی معمولاً به بررسی ویژگیهایی نظیر دما، شوری، چگالی و فشار، رسانایی الکتریکی، و خصوصیات نوری و صوتی آب اقیانوسها میپردازد. اقیانوسشناسی دینامیک دانشی است مربوط به تبادل انرژی بین سطح دریا و هوا و جریان عمومی آب دریا، ازجمله جزر و مدها و اشکال مختلف امواج و جریانهای سطحی و زیردریایی. اقیانوسشناسی شیمیایی که بر شیمی آب دریا ازجمله شناسایی تمام ترکیبات محلول آنها، چرخههای شیمیایی و بیوشیمیایی موجود در اقیانوسها و الگوهای زمینشیمی متمرکز است، دادههای لازم را برای شناخت منشأ و توسعۀ تشکیل اقیانوسها و دریاهای جهان فراهم میآورد. اقیانوسشناسی زیستی عنوانی است برای مطالعۀ انواع گیاهان و جانوران اقیانوسها و سازگاری زیستمحیطی و چرخۀ زندگی آنها در دریا. اقیانوسشناسی زمینشناختی به بررسی ویژگیهای زمینشناختی حوضههای اقیانوسی، سنگهای تشکیلدهنده و رسوبات دریایی آنها میپردازد؛ این شاخۀ علمی ضمناً دانشی است که بهطور عمده، به مطالعۀ رشتهکوههای اقیانوسی، خاصیت مغناطیسی سنگها، جریان گرما از اعماق اقیانوسها و نیز مفاهیم گسترش بستر دریا و اشتقاق قارهای که در دهۀ 1960 م مطرح شد، میپردازد.
دانش اقیانوسشناسی امروزه شامل تمام این شاخههای علمی است. هریک از این رشتهها برپایۀ دادههای گردآوریشدهای بنا شدهاند که در سفرهای اقیانوسشناختی به دست آمدهاند. اکنون پژوهش در هریک از شاخههای اقیانوسشناسی به وسایل متنوع نمونهبرداری و نقشهکشی زیردریایی وابسته است؛ اما نتیجهگیری همچون دیگر شاخههای علوم، مبتنی بر انواع الگوهای ریاضی و روشهای تحلیلی مختلف است که البته با وجود رایانههای پیشرفته، استفاده از این روشها آسان شده است.