آسوس

آسوس \āso(ū)s\، شهری بندری در منطقۀ ترواسِ یونان باستان در شمال غربی ترکیۀ امروزی. آسوس در غربی‌ترین نقطۀ قارۀ آسیا، و در جنوب ‌غربی روستای آیواجیک کنونی واقع است و جزیرۀ یونانیِ لِسبوس در 11 کیلومتری جنوب آن قرار دارد. 
آسوس در هزارۀ نخست پیش از میلاد به‌دست مهاجران آیولیایی، که از شهر مِتومنا در لسبوس آمده بودند، در دامنه‌هایی پلکانی‌‌شکل ساخته شد. این شهر یگانه لنگرگاه خوب در کرانۀ شمالی خلیج اِدرِمیت را در اختیار داشت و بر نقل و انتقالات ساحلی آنجا نظارت می‌کرد. 
آسوس نخست به زیر فرمان ایرانیان در‌آمد و سپس به دست آتن افتاد. اسکندر مقدونی این شهر را گشود و پس از او، لوسیماخوس (سردار مقدونی)، شاهان پِرگامون، و رومیان بر آن فرمان راندند. ارسطو به‌خواست فرمانروای آسوس، مدرسه‌ای افلاطونی در این شهر بنیاد نهاد (348-345 ق‌م) و در آن به تدریس پرداخت. همچنین کلِئانتِس، فیلسوف رواقی، در این شهر زاده شد.
در سدۀ 19 م از سنگهای این مکان برای ساخت باراندازهای استانبول بهره‌برداری شد؛ با این حال، بیشتر آثار شهر کهن بر جا ماند، مانند موج‌شکن به‌زیرآب‌رفتۀ لنگرگاه باستانی، بخشهایی از باروی شهر و ویرانه‌های پرستشگاه آتِنا به سبک دوری (دوریک). باستان‌شناسان نیز در دهۀ 1880 م در ویرانه‌های آسوس به کاوش پرداختند و آثار بسیاری، مانند ویرانه‌های آگورا، مجلس سنا، حمام، تئاتر، ورزشگاه و 7 کلیسای مسیحی شهر را از زیر خاک بیرون آوردند. 

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2010; Columbia, 6th edition; Meyer.