آقای لژیونر!
میخواهیم با یکی از معدود آرتیستهای موفق ایرانی در عرصه جهانی آشنا شویم. مردی که تا 52 سالگی هیچگاه نه به بازیگر شدن فکر کرده بود و نه آموزشی در این زمینه دیده بود. همایون ارشادی تمامی قوانین پیشرفت و موفقیت در عرصه بازیگری را بهیکباره وارونه کرد. البته فراموش نشود که ارشادی تا حد زیادی موفقیتش را مدیون عباس کیارستمی و شاهکار بینالمللیاش یعنی «طعم گیلاس» است. با «طعم گیلاس» بود که این مرد جاافتاده و خوشقدوقامت ایرانی (همان جنتلمن فرنگیها) به جهانیان شناخته شد. اکنون پس از حدود 20 سال در کارنامه هنری او، نام آثاری از کارگردان معتبر ایران و جهاندیده میشود.
ارشادی همیشه در سفر
همایون ارشادی در پنجمین روز از بهار 1326 در اصفهان متولد شد. دوران کودکی و نوجوانیاش را در آبادان گذراند. اوایل مقطع دبیرستان بود که به تهران آمد و مدرک دیپلمش را در یکی از دبیرستانهای پایتخت گرفت. مقصد چهارم آنطرف مرزها بود. ایتالیا. همایون ارشادی پس از دیپلم راهی ایتالیا شد تا معماری را در سرزمین آنژ و داوینچی بیاموزد. همانجا بود که به سینما روی آورد، البته فقط بهعنوان مخاطبی جدی. تقریباً هر شب با دوستانش به سینما میرفت. آن موقع دوران شکوفایی سینمای ایتالیا بود. ارشادی در آن سالها در زمینه معماری شاغل بود و همهچیز بر وفق مراد میگذشت؛ اما عشق به وطن همیشه ندای بازگشت را در درون همایون ارشادی سر میداد. او سرانجام با پایان دوره تحصیلش، پس از 11 سال به ایران بازگشت و در یک شرکت ساختمانی در اهواز مشغول به کار شد. ولی گویا سفر در تقدیر ارشادی است. همایون ارشادی یک سال بعد از انقلاب بازهم مهاجرت میکند. این بار به ونکوور Vancouver کانادا میرود و تا سال 1370 آنجا میماند.
آغاز فعالیت سینمایی
مقدمات حضور همایون ارشادی در عرصه سینمای پس از بازگشت دوبارهاش به ایران فراهم میشود. او بهواسطهی دوست قدیمیاش محمد نیکبین (همسر تهمینه میلانی) دعوت به بازی در یک فیلم سینمایی میشود. محمد نیکبین که خود یک معمار بوده، ارشادی را برای پذیرش این پیشنهاد عجیب متقاعد میکند و سرانجام اولین تجربه سینمایی همایون ارشادی رقم میخورد. «کاکادو» به کارگردانی تهمینه میلانی در سال 1373 آغازی بر ماجرای استعداد دیر کشفشده سینمای ایران است. نکته جالبتوجه دیگر آشنایی ارشادی با زندهیاد عباس کیارستمی است. کیارستمی در حالی به او پیشنهاد بازی در فیلم جدیدش را میدهد که اصلاً نه او را میشناخته و نه از تجربه بازیگریاش باخبر بوده است. آشنایی آن دو به شکلی کاملاً تصادفی پشت یک چراغقرمز اتفاق میافتد. به هر شکل این اتفاق میافتد و همایون ارشادی در سال 1378 بازیگر «طعم گیلاس» میشود. «طعم گیلاسی» که برنده جایزه نخل طلا در جشنواره کن میشود و موردتوجه جهانیان قرار میگیرد. بازی ارشادی در آن فیلم نیز تحسین همگان را برانگیخت. همایون ارشادی در همان سال 78 با بازی در فیلم سینمایی «درخت گلابی» ساخته داریوش مهرجویی بیشازپیش موردتوجه قرار میگیرد.
هالیوود
بعد از دو تجربه موفق حالا همایون ارشادی 52 ساله تبدیل به ستاره سینمای ایران شده است. بعد از آن در فیلمهایی مثل «مزاحم», «واکنش پنجم», «جایی دیگر» و ... ایفای نقش میکند. سرانجام در سال 2007 مارک فورست برای اقتباس سینماییاش از رمان بادبادکباز ارشادی را برمیگزیند. در «بادبادکباز» همایون ارشادی نقش یک پدر افغانی را بازی میکند. «آگورا» 2009 ساخته آلخاندرو آمانبار دومین تجربه هالیوودی اوست. ارشادی در این فیلم با بازیگرانی نظیر ریچل وایس و اسکار ایزاک همبازی میشود. بعد از آن همایون ارشادی بهعنوان یک بازیگر تقریباً بینالمللی نیز شناخته میشود و تقریباً هر دو سه سال یکبار با یک پیشنهاد معمولاً هالیوودی مواجه میشود. «سی دقیقه پس از نیمهشب» و «تحت تعقیبترین مرد» دیگر آثار او در خارج از کشور است. ارشادی همچنین در سال 2016 در دو فیلم غیر ایرانی دیگر به نامهای «علی و نینو» و «آخرین سکنه» بازی کرده است. استفاده ما از واژه «نیمه بینالمللی» هم بیعلت نیست. همایون ارشادی در مصاحبهای بعد از اینکه به او لقب بازیگری بینالمللی دادند اینگونه پاسخ داد: «من بازیگر بینالمللی نیستم، من بازیگر ایرانی هستم که چند تجربه بازی در فیلمهای خارجی داشتهام. بازیگر بینالمللی تعریفش این است که هر جای دنیا که میروی، شناخته شوی. شرطی که برای من صادق نیست.»
همایون ارشادی از سینمای هالیوود میگوید
«مهمترین تفاوت سینمای ایران با سینمای پیشرفته جهان در فناوری است که خیلی پیشرفتهتر از سینمای ماست. ضمن اینکه سرمایهگذاریای که برای هر فیلم میکنند کلان است. همچنین چون پول و سرمایه دارند برنامهریزیشان برای تولید فیلم هم دقیق، کامل و از پیش تعیینشده است. این امر در سینمای ایران واقع نیست و طبیعی است که با این وضع خیلی نمیتوان به تولید فیلم خوب امیدوار بود.» همایون ارشادی همچنین در مورد حضور محدود بازیگران ایرانی در هالیوود اینگونه اظهار میکند که: «قیافه و فیزیک ما طوری است که هیچوقت نقش یک آمریکایی را نمیتوانیم بازی کنیم. ما باید در این فیلمها نقش یک ایرانی، افغانی و ... را به عهده بگیریم. امر مهم دیگر زبان و لهجه است. چیزی که بیشتر از پیش، انتخاب ما برای یک نقش آمریکایی را دشوار میکند.»
آقای لژیونر در تئاتر و تلویزیون
همایون ارشادی از همان اوایل، فعالیتش در تلویزیون را هم آغاز کرد. او در مجموعههایی نظیر «باغ بلور», «من نه منم», «تا ثریا», «آسپرین» و «دیواربهدیوار» نقشآفرینی کرده است.
اولین حضور همایون ارشادی در عرصه تئاتر به نمایش «سیزده» در سال 1392 بازمیگردد. نمایش «سیزده» به کارگردانی روزبه سجاد حسینی با حضور بازیگرانی نظیر همایون ارشادی، آنا نعمتی، ایوب آقاخانی و وحید نفر در سی و یکمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر به صحنه رفت. همایون ارشادی رضایت زیادی از تجربه لذتبخشش در تئاتر دارد.
خانواده ارشادی
همایون ارشادی سالهاست که ازدواج کرده و صاحب یک فرزند پسر و یک فرزند دختر است. فرزندان وی هردو در سنین جوانی به سر میبرند و رابطهی نزدیک و دوستانهای با پدر دارند.
شغل دوم
جنتلمن سینمای ایران تا چند سال پیش یک شغل دیگر هم داشته است. همایون ارشادی به همراه خواهرش کار طراحی مبلمان و همچنین بازسازی مبلمان های قدیمی انجام میداده که به دلیل افزایش فعالیتش در عرصه بازیگری آن را رها میکند و اکنون فقط و فقط در سینما مشغول است.