آیه 18 سوره مریم

از دانشنامه‌ی اسلامی

قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمَٰنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا

[19–18] (مشاهده آیه در سوره)


<<17 آیه 18 سوره مریم 19>>
سوره :سوره مریم (19)
جزء :16
نزول :مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

مریم گفت: من از تو پناه به خدای رحمان می‌برم اگر مرد پرهیزکاری هستی.

مریم گفت: همانا من از تو به [خدای] رحمان پناه می برم، اگر پرهیزکار هستی [از من فاصله بگیر.]

[مريم‌] گفت: «اگر پرهيزگارى، من از تو به خداى رحمان پناه مى‌برم.»

مريم گفت: از تو به خداى رحمان پناه مى‌برم، كه پرهيزگار باشى.

او (سخت ترسید و) گفت: «من از شرّ تو، به خدای رحمان پناه می‌برم اگر پرهیزگاری!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

She said, ‘I seek the protection of the All-beneficent from you, should you be Godwary!’

She said: Surely I fly for refuge from you to the Beneficent Allah, if you are one guarding (against evil).

She said: Lo! I seek refuge in the Beneficent One from thee, if thou art Allah-fearing.

She said: "I seek refuge from thee to (Allah) Most Gracious: (come not near) if thou dost fear Allah."

معانی کلمات آیه

«إِن کُنتَ تَقِیّاً»: اگر پرهیزگار هستی. با توجّه بدین معنی، جزای شرط محذوف و از سیاق پیدا است. تو پرهیزگار نیستی. چرا که بدون اجازه به حجره عبادتگاه او درآمده است. در این صورت، واژه (إِنْ) حرف نفی و به معنی (ما) است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


قالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا «18»

(مريم به آن فرشته) گفت: همانا من از تو به خداى رحمان پناه مى‌برم، اگر پرهيزكارى (از من دور شو).

قالَ إِنَّما أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلاماً زَكِيًّا «19»

(فرشته) گفت: همانا من فرستاده‌ى پروردگار توام (و آمده‌ام) تا پسرى پاكيزه به تو بخشم.

قالَتْ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلامٌ وَ لَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَ لَمْ أَكُ بَغِيًّا «20»

(مريم) گفت: چگونه ممكن است براى من فرزندى باشد؟ در حالى كه نه بشرى با من تماس گرفته و نه من بدكاره بوده‌ام.

جلد 5 - صفحه 255

نکته ها

«زكىّ»، از ريشه‌ى «زكوة» به معناى طهارت، نموّ و بركت است و «بَغِيًّا» در اينجا به معناى زناكار است.

در اين سوره، بارها به مسأله هبه كردن فرزند از طرف خداوند اشاره شده است: در آيه‌ى 19، هبه‌ى عيسى به مريم و در آيه‌ى 49، هبه‌ى اسحاق و يعقوب به ابراهيم و در آيه‌ى 53، هبه‌ى هارون به موسى و در آيه‌ى 7، بشارت فرزند به زكريّا مطرح شده است.

پیام ها

1- افراد پاكدامن با احساس احتمال گناه به خود مى‌لرزند و به خدا پناه مى‌برند. قالَتْ إِنِّي أَعُوذُ ...

2- بهترين پناهگاه، رحمت الهى است. «أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ»

3- استعاذه و پناه بردن به خداى متعال، يكى از سفارش‌هاى خداوند به انبيا و سيره‌ى پيامبران و اولياى الهى است. «1» «أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ»

4- به حريم افراد، نبايد سرزده وارد شد. «أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْكَ»

5- خلوت كردن زن با مرد اجنبى خطرناك است. «إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْكَ»

6- در نهى از منكر، از غيرت دينى افراد استفاده كنيد. «إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا»

7- تقوا، راه پاكدامنى وعامل بازدارنده از گناه است. «إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا»

8- معرّفى خود براى رفع تهمت و نگرانى مردم، لازم است. «إِنَّما أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ»

9- فرشتگان تنها مأمور ابلاغ وحى الهى نيستند، بلكه واسطه‌ى افعال او نيز هستند. «رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلاماً»

10- فرزند داشتن ارزش ولى بالاتر از آن پاكى فرزند است. «لِأَهَبَ لَكِ غُلاماً زَكِيًّا»

11- زنا عملى منفور در تمام اديان آسمانى است. «وَ لَمْ أَكُ بَغِيًّا»


«1». واژه‌هاى «اعوذ، فاستَعذ و عُذت» در قرآن بيانگر اين مطلب است.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌5، ص: 256

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



قالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا «18»

چون مريم آن صورت را ديد، پناه به خداى تعالى برده:

قالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ‌: گفت: بدرستى كه من پناه مى‌برم به خداى بسيار بخشنده و معتصم به او مى‌شوم. مِنْكَ‌: از نزد تو، پس از نزد من بيرون رو.

إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا: اگر هستى تو پرهيزكار. مراد مريم از اين سخن ترهيب و تخويف او بود، زيرا پناه بردن به رحمان از پرهيزكار، موجب ارتداع و منع او مى‌شود از چيزى كه سبب سخط الهى باشد، به خلاف شقى (نظير اينست كه به كسى بگويند ان كنت مؤمنا فلا تظلمنى- اگر تو مؤمن هستى پس ظلم نكن مرا) پس حقيقت معنى آنكه: اگر تو به صفت ورع و تقوى آراسته‌اى و به سمت خشيت پيراسته‌اى و خداترس هستى، متعظ و متذكر شود و از نزد من بيرون رو

«1» رجوع شود: حياة القلوب، چاپ جاويدان ج 1، ص 389- 387، باب بيست و هفتم؛ احقاق الحق ج 10 ص 26- 25؛ جنّة العاصمه ص 56- 50؛ فاطمة الزهراء عليها السلام از ولادت تا شهادت ص 70- 64؛ انوار المواهب ص 109- 107 و ص 124- 117.

«2» مودة القربى، مودة 11 (در ضمن ينابيع المودة) صفحه 260.

جلد 8 - صفحه 160

و گرد من نگرد. از حضرت امير المؤمنين عليه السلام مروى است كه: علمت انّ التّقى ينهى التّقىّ عن المعصية دانسته‌ام كه پرهيزكارى نهى مى‌كند پرهيزكار را از نافرمانى‌ «1». حاصل اين كلام غايت مبالغه است در عفاف، يعنى اگر پرهيزكارى، من از تو پناه به خدا مى‌برم، چه جاى آنكه چنين نباشى.

2- نزد بعضى «ان» حرف نفى است و معنى آنكه: نيستى تو پرهيزكار كه به استحلال نظر به سوى من مى‌كنى و با من اراده خلوت دارى.

3- بعضى گفته‌اند كه «تقى» نام فاسقى شرير بود در آن زمان كه متعرض زنان مى‌شد و بعكس او را اين نام نهاده بودند. مريم قصه او را شنيده بود، گمان كرد او باشد، به خدا پناه برد.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِها مَكاناً شَرْقِيًّا «16» فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً فَأَرْسَلْنا إِلَيْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِيًّا «17» قالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا «18» قالَ إِنَّما أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلاماً زَكِيًّا «19» قالَتْ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلامٌ وَ لَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَ لَمْ أَكُ بَغِيًّا «20»

قالَ كَذلِكِ قالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَ لِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَ رَحْمَةً مِنَّا وَ كانَ أَمْراً مَقْضِيًّا «21»

ترجمه‌

و ياد كن در كتاب مريم را هنگاميكه كناره‌گيرى كرد از كسانش در جائى از جانب مشرق‌

پس گرفت از برابر ايشان پرده‌اى پس فرستاديم بسوى او روح خودمان را پس متمثّل شد براى او بصورت انسانى درست اندام‌

گفت همانا من پناه ميبرم بخداى بخشنده از تو اگر هستى پرهيزكار

گفت نيستم من مگر فرستاده پروردگارت تا ببخشم بتو پسر پاكيزه‌اى‌

گفت از كجا ميباشد مرا پسرى با آنكه دست نرسانده بمن انسانى و نبودم زناكار

گفت اينچنين گفت پروردگار تو كه آن بر من آسان است و تا بگردانم آنرا علامتى براى مردم و رحمتى از ما و بوده است امرى مقرّر شده.

تفسير

خداوند تعالى بعد از قصّه حضرت زكريّا و يحيى شروع بذكر قصّه مريم و عيسى عليه السّلام نمود براى نسبت ايشان با يكديگر و شباهت احوالشان و اينكه قدرت خداوند در ولادت عيسى عليه السّلام بى‌پدر بيشتر ظاهر شد از ولادت يحيى از پدر پير و مادر نازا باين تقريب كه فرمود اى پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ياد كن در قرآن از قصّه مريم بنت عمران وقتى كه اعتزال و كناره‌گيرى نمود از اقوام و عشاير خود براى عبادت در مكانيكه از اماكن شرقى بود براى آنكه آفتاب رو باشد و بعضى گفته‌اند ميخواست غسل كند و سرش را شانه نمايد و پرده‌اى آويخت براى آنكه از كسانش مستور باشد و از اينجا معلوم ميشود كه حجاب در شرايع سابقه هم ثابت بوده و اختصاص بدين مقدّس اسلام ندارد چون اگر نبود حضرت مريم عليها السلام از كسان خود اتّخاذ حجاب نميفرمود ناگاه جبرئيل كه ملقّب بروح الامين‌

جلد 3 صفحه 467

است از جانب خداوند نزد او آمد بصورت جوانى زيبا و خوش اندام مريم از نهايت عفّت بوحشت افتاد و گفت من پناه ميبرم بخداوند رحمن از تو اگر با تقوى و پرهيزكارى چون شخص خدا ترس اگر اتفاقا قصد سوئى به كسى داشته باشد اگر طرف از شرّ او پناه بخدا ببرد از آنقصد بر ميگردد و اگر متوجّه نباشد كه آن عمل سوء منافى با تقوى است متوجّه ميشود مانند آنكه بگويند اگر مسلمانى مردم آزارى مكن جبرئيل گفت آسوده خاطر باش كه من از طرف همان خداى رحمن كه پناه باو بردى آمدم تا ببخشم بتو از جانب او و بعضى بجاى لأهب ليهب قرائت نموده‌اند يعنى تا ببخشد او بتو پسرى كه پاك و پاكيزه باشد از گناه و اخلاق رذيله بتوسط دميدن من در پيراهن تو روح او را مريم گفت از كجا باشد براى من چنين پسرى با آنكه دست بشرى بمن نرسيده از راه حلال و هيچگاه العياذ باللّه زناكار نبودم جبرئيل گفت اينچنين گفت پروردگار تو كه آن براى من آسان است و اين كار را ميكنم براى آنكه وجود آن پسر را از مثل تو زن پاك دامنى بدون پدر علامت و دليل قدرت خود قرار دهم براى خلق و تا رحمتى باشد از من بر بندگان كه هدايت و ارشاد شوند بتوسط او براه راست و دين حقّ و اين كار از قضاى حتم و حكم قطعى الهى بود كه در علم ازلى گذشته بود واقع شود و شد ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


قالَت‌ إِنِّي‌ أَعُوذُ بِالرَّحمن‌ِ مِنك‌َ إِن‌ كُنت‌َ تَقِيًّا «18»

و ‌گفت‌ محققا ‌من‌ پناه‌ ميبرم‌ بخداوند رحمن‌ ‌از‌ تو ‌اگر‌ بوده‌ باشي‌ ‌با‌ تقوي‌ (اشكال‌) استعاذه‌ باللّه‌ ‌از‌ شر فساق‌ و كفار و فجار و شياطين‌ ميبرند نه‌ ‌از‌ اهل‌ ايمان‌ و تقوي‌ ‌پس‌ ‌اينکه‌ جمله‌ ‌که‌ قالَت‌ إِنِّي‌ أَعُوذُ بِالرَّحمن‌ِ مِنك‌َ إِن‌ كُنت‌َ تَقِيًّا چه‌ معني‌ دارد (جواب‌) ‌اگر‌ انسان‌ عمل‌ ‌غير‌ مناسبي‌ ‌از‌ كسي‌ مشاهده‌ كرد ميگويد ‌اگر‌ تو مؤمن‌ مقدّسي‌ هستي‌ ‌اينکه‌ عمل‌ ‌از‌ تو چرا سر ميزند كانه‌ ميگويد مناسبت‌ ‌با‌ تقوي‌ ندارد ‌اينکه‌ عمل‌ كار فساق‌ و فجار ‌است‌ نه‌ مؤمن‌ ‌با‌ تقوي‌ كانه‌ فريب‌ شيطان‌ و هواي‌ نفس‌ و حب‌ شهوت‌ ترا وادار باين‌ عمل‌ كرده‌ بيايي‌ مقابل‌ زن‌ اجنبيّه‌.

(تنبيه‌) مسلما مريم‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌در‌ لباس‌ پوشانيده‌ ‌بود‌ و حجاب‌ قرار داده‌ ‌که‌ ‌قد‌ و بالاي‌ ‌او‌ ‌را‌ مردان‌ اجنبي‌ مشاهده‌ نكنند و امروز زنها بچه‌ كيفيّت‌ ميان‌ مردان‌ سير ميكنند بالاخص‌ نصاري‌ ‌که‌ معتقد بمريم‌ هستند چه‌ مي‌كنند!.

برگزیده تفسیر نمونه


(آیه 18)- پیداست که در این موقع مریم از دیدن چنین منظره‌ای که مرد بیگانه زیبایی به خلوتگاه او راه یافته چه ترس و وحشتی به او دست می‌دهد؟ لذا بلا فاصله «صدا زد: من به خدای رحمان از تو پناه می‌برم اگر پرهیزکار هستی» (قالَتْ إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْکَ إِنْ کُنْتَ تَقِیًّا)

.و این نخستین لرزه‌ای بود که سراسر وجود مریم را فرا گرفت.

بردن نام خدای رحمان، و توصیف او به رحمت عامه‌اش از یک سو، و تشویق او به تقوا و پرهیز کاری از سوی دیگر، همه برای آن بود که اگر آن شخص ناشناس قصد سوئی دارد او را کنترل کند.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

منابع