آیه 22 سوره مؤمنون

از دانشنامه‌ی اسلامی

وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ

[23–22] (مشاهده آیه در سوره)


<<21 آیه 22 سوره مؤمنون 23>>
سوره :سوره مؤمنون (23)
جزء :18
نزول :مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و بر آن چهارپایان و نیز بر کشتیها سوار می‌شوید.

و بر آنها و بر کشتی ها حمل می شوید؛

و بر آنها و بر كشتيها سوار مى‌شويد.

و بر آنها و بر كشتيها سوار مى‌شويد.

و بر آنها و بر کشتیها سوار می‌شوید!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

and you are carried on them and on ships.

And on them and on the ships you are borne.

And on them and on the ship ye are carried.

And on them, as well as in ships, ye ride.

معانی کلمات آیه

  • فلك: كشتى آن در مفرد و جمع به كار رود و با قرائن معلوم مى‏‌شود كه‏ مراد گوينده جمع است يا مفرد، مثلا در آيه‏ وَ تَرَى الْفُلْكَ مَواخِرَ فِيهِ‏ نحل/ 14 با جمع «مواخر» معلوم مى‌‏شود كه مراد جمع است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِها وَ لَكُمْ فِيها مَنافِعُ كَثِيرَةٌ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ «21»

و همانا براى شما در چهارپايان عبرتى است، از آنچه در شكم آنهاست (شير) به شما مى‌نوشانيم و براى شما در آنها منافع زيادى است و از (گوشت) آنها مى‌خوريد.

وَ عَلَيْها وَ عَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ «22»

و بر آنها و بر كشتى‌ها سوار مى‌شويد.

پیام ها

1- چهارپايان براى انسان آفريده شده‌اند. (در آيه دوبار كلمه‌ «لَكُمْ» آمده است)

2- حتّى حيوانات را ساده ننگريم. «لَعِبْرَةً» استخراج آهن از خاك نياز به صدها كارشناس، متخصّص وابزار دارد، ولى خداوند شير را از دل علف بيرون مى‌كشد و با همين قدرت در قيامت انسان‌ها را از دل خاك بيرون خواهد كشيد. «لَعِبْرَةً»

3- شير، يكى از نعمت‌هايى است كه قرآن به آن توجّه دارد. «نُسْقِيكُمْ»

4- ميوه‌ها و روغن گياهى، بر غذاهاى حيوانى مقدّم است. اوّل نام «نَخيل، اعناب،

جلد 6 - صفحه 92

زَيتون» بعد فرمود: «نُسْقِيكُمْ‌، تَأْكُلُونَ»

5- شير، گوشت وسوارى، قسمتى از منافع حيوانات است. «لَكُمْ فِيها مَنافِعُ كَثِيرَةٌ» به راه افتادن كارخانجات لبنيات، چرم‌سازى، كنسروسازى، ريسندگى، بافندگى و ايجاد اشتغال و بهره‌دهى براى ميليون‌ها انسان، منافع جنبى حيوانات است.

6- نقش كشتى را در حمل و نقل ساده ننگريم. (صدها فرمول دست به دست هم مى‌دهد تا اين امكان فراهم مى‌شود) «عَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ عَلَيْها وَ عَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ «22»

چهارم: وَ عَلَيْها وَ عَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ‌: و بر آن چهارپايان و بر كشتيها سوار مى‌شويد و بارهاى سنگين را بر آنها حمل مى‌كنيد، چهار پايان در خشكى و كشتى در دريا. چون انتفاع به چهارپايان در خشكى به منزله انتفاع كشتى‌

جلد 9 - صفحه 124

باشد در دريا، بدين جهت جمع فرمود ميان دو وجه در انعام تا شكرگزارى و سپاسدارى كنند.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ لَقَدْ خَلَقْنا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرائِقَ وَ ما كُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غافِلِينَ «17» وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّا عَلى‌ ذَهابٍ بِهِ لَقادِرُونَ «18» فَأَنْشَأْنا لَكُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَ أَعْنابٍ لَكُمْ فِيها فَواكِهُ كَثِيرَةٌ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ «19» وَ شَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْناءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَ صِبْغٍ لِلْآكِلِينَ «20» وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِها وَ لَكُمْ فِيها مَنافِعُ كَثِيرَةٌ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ «21»

وَ عَلَيْها وَ عَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ «22»

ترجمه‌

- و هر آينه بتحقيق آفريديم بر زبر شما هفت طبقه و نباشيم از خلق بى‌خبر

و فرو فرستاديم از آسمان آب را باندازه پس ساكن گردانيديم آنرا در زمين و همانا ما بر بردن آن توانائيم‌

پس پديد آورديم براى شما بآن بستانها از درختان خرما و انگورها براى شما است در آنها ميوه‌هاى بسيار و از آنها ميخوريد

و درختى را كه بيرون ميآيد از طور سينا ميرويد با روغن و نان خورش براى خورندگان‌

و همانا براى شما است در چهار پايان هر آينه عبرتى ميآشامانيم شما را از آنچه در شكمهاى آنها است و براى شما است در آنها منفعتهاى بسيار و از آنها ميخوريد

و بر آنها و بر كشتى بر داشته ميشويد.

تفسير

خداوند متعال بعد از بيان قدرت كامله خود در خلق انسان بيان قدرت شگفت‌آور خود را در خلق آسمانها فرموده باين تقريب كه بحقيقت و راستى خلق نموديم در جانب فوق شما هفت طبقه كه هر يك از آنها فوق ديگر است چون طرائق جمع طريقه است و عرب هر چيزيرا كه فوق ديگرى باشد طريقه گويد و بعضى گفته‌اند طرائق خوانده شده چون راههاى آمد و شد ملائكه آسمانها است و خداوند در هيچ حال از احوال خلق غافل نيست و كارى باز نميدارد او را از كارى كه در آن صلاح و خير بندگانش باشد و مراد از آسمانها كه از آن اينجا بطرائق تعبير شده ظاهرا افلاك است نه اين كبودى منبسط در جوّ كه بالاى سر مشاهده ميشود از تراكم هوا يا ابخره و ادخنه و گفته‌اند هر يك از آن هفت فلك جاى كوكبى است از كواكب سبع سيّار كه نام آنها در اين بيت جمع شده قمر است و عطارد و زهره شمس و مرّيخ و مشترى و زحل و افلاك بر يكديگر احاطه دارند مانند طبقات پياز و جسمشان از هوا لطيف‌تر است و ديده نميشود پس منافات ندارد با آنچه متجدّدين ميگويند كه كواكب در جوّ غير متناهى وجود دارند و افلاكى نيست چون مدرك آنها فقط حس است و بمعقولات كار ندارند و براى توجّه حقّ بخلق است كه باران رحمت خداوند نازل ميشود از آسمان بقدر ضرورت و اندازه لازم نه كم و نه زياد مگر بمشيّت او و بعد از مشروب شدن اراضى در زمين جاى گير ميگردد و بروايت قمّى ره از امام باقر عليه السّلام نهرهاى زمين و چشمه‌ها و چاهها از آنست و در مجمع از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت نموده كه خداوند تعالى پنج نهر در زمين از بهشت جارى فرموده‌

جلد 3 صفحه 634

سيحون كه نهرهند است و جيحون كه نهر بلخ است و دجله و فرات كه آن دو نهر عراقند و نيل كه نهر مصر است همه را خداوند از يك چشمه نازل و جارى در زمين فرمود كه مردم از آنها بهره‌مند شوند و اين معناى قول خداوند و أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ است تا آخر آيه و خداوند هر وقت بخواهد قدرت دارد تمام آن آبها را خشك كند يا بمراكز اصلى خود برگرداند كه تمام مردم و حيوانات هلاك شوند و خداوند از آب براى مردم خصوصا اهل حجاز باغهاى خرما و انگور ايجاد فرموده كه در آنها ميوجات بسيار ديگرى هم هست كه از آنها ميخورند و بهره بردارى ميكنند و اختصاص اهل حجاز براى مخاطب بودن آنها در صدر اسلام است و تذكّر بآنچه در اراضى آنها است از نعمت تا بشناسند و شكر گذارى نمايند و نيز ايجاد فرمود درخت زيتون را كه از كوهسار بدون آبيارى بيرون ميآيد مخصوصا از كوه طور سينا كه درخت آن منحصر بزيتون است و اين درخت از آنجا منتشر شده و ميرويد با آنكه در ميوه آن روغن چراغ و خورش نان است براى خورندگان خلاصه آنكه ميرويد با روغنى كه هم بدرد استعمال و استضائه ميخورد هم بدرد خورش نان كه در آن نانرا فرو برند و بخورند چون صبغ فرو برده شده در آن براى خورش نمودن است و تنبت بضمّ تاء از باب افعال نيز قرائت شده و طور سيناء كه سينين هم گاهى گفته ميشود گويند كوهى است در ميان مصر و ايله كه حضرت موسى براى مناجات با خدا آنجا ميرفت و خداوند با او سخن ميفرمود و سيناء اسم آنسرزمين است و غير منصرف ميباشد و معانى ديگرى هم براى آنشده ولى اين معنى را اصح دانسته‌اند و بكسر سين نيز قرائت شده و براى بالدّهن تراكيب متعدده‌ئى ذكر شده و بهتر آنستكه حال باشد از فاعل تنبت يعنى ميرويد در حاليكه مشتمل بروغن و خورش است از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت شده كه زيتون درخت مباركى است از آن خورش نان و روغن غذاى خود كنيد و از بعضى روايات معتبره از صادقين عليهما السلام استفاده ميشود كه نجف اشرف قطعه‌ئى از طور سينا است كه خدا با موسى عليه السّلام در آنجا تكلم فرمود و انبياء عظام در آنجا بمقامات لائقه خود رسيدند و مدفن حضرات آدم و نوح و امير المؤمنين عليهم السلام گرديد و براى خلق در وجود انعام كه شتر و گاو و گوسفند است عبرت و دليل بزرگى بر قدرت خداوند است‌

جلد 3 صفحه 635

كه از آن بايد اعتبار گيرند و بر آن شكر گذار شوند و آن آنستكه خداوند ايشان را مشروب ميكند از شيرى كه در شكم و پستانهاى آنها است و بعضى نسقيكم بفتح نون قرائت نموده‌اند و از براى مردم در آنها منافع بسيارى است از قبيل پوست و پشم و كرك و مو و غيرها كه از آنها استفاده ميكنند علاوه گوشتشان را هم ميخورند و بر خصوص شتر از آنها و بر كشتيها سوار كرده و حمل ميشوند لذا گفته‌اند شتر كشتى بيابان است و كلمه فلك در مفرد و جمع استعمال ميشود و چون مراد جنس است معنى تفاوتى ندارد ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ عَلَيها وَ عَلَي‌ الفُلك‌ِ تُحمَلُون‌َ «22»

و ‌بر‌ ‌اينکه‌ انعام‌ و ‌بر‌ كشتي‌ها باركشي‌ مي‌كنيد شرح‌ حمل‌ ‌بر‌ انعام‌ گذشت‌ ‌که‌ مفاد.

(وَ عَلَيها) ‌است‌ و اما (وَ عَلَي‌ الفُلك‌ِ تُحمَلُون‌َ) خداوند قدرت‌ نمايي‌ كرد. ‌که‌ اشجار چوبه‌ ‌آنها‌ ‌در‌ آب‌ فرو نرود، و ‌هم‌ چنين‌ چيزهاي‌ مجوف‌ ‌که‌ هوا داخل‌ آنهاست‌ روي‌ آب‌ ميايستد و تعليم‌ كشتي‌ ‌به‌ حضرت‌ نوح‌ فرمود، چنانچه‌ شرحش‌ بيايد و بحمد اللّه‌ امروزه‌ وسائل‌ بسياري‌ ‌در‌ دست‌رس‌ بندگان‌ قرار داده‌ مثل‌ هواپيما و ماشين‌ و وسائل‌ نقليه‌ مثل‌ ريل‌ و امثال‌ اينها و ‌هم‌ چنين‌ وسائل‌ مخابرات‌ ‌از‌ تلفن‌ و تلگراف‌ و وسايل‌ پستي‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌هر‌ ساعت‌ ‌از‌ تمام‌ دنيا ‌با‌ خبر ‌است‌، لكن‌ بدبختانه‌ ‌هر‌ چه‌ وسائل‌ امور دنيوي‌ زياد مي‌شود ‌در‌ امور ديني‌ سست‌تر مي‌شوند و مسامحه‌ كارتر امروز جامعه دنيا ‌را‌ ‌که‌ سير مي‌كنيم‌ صد نود ‌آنها‌ كافر ‌ يا ‌ طبيعي‌ ‌ يا ‌ نصراني‌ ‌ يا ‌ يهودي‌ ‌ يا ‌ ناصبي‌ ‌ يا ‌ غالي‌ ‌ يا ‌ منكر ضروري‌ ‌ يا ‌ مبدع‌ و ‌در‌ جامعه مسلمين‌ سير كنيم‌ صد نود ‌آنها‌ معاند و مخالف‌ مذهب‌ حقه‌ شيعه اثني‌ عشري‌ و ‌در‌ جامعه شيعه‌ سير كنيم‌ صد نود ‌آنها‌ فاسق‌ و فاجر ‌ يا ‌ تارك‌ الصلاة و مانع‌ الزكاة و تارك‌ امر ‌به‌ معروف‌ و نهي‌ ‌از‌ منكر ‌ يا ‌ مرتكب‌ مناهي‌ مخصوصا بي‌عفتي‌ و اشتغال‌ ‌به‌ ملاهي‌ ساز آواز شرب‌ زنا و امثال‌ اين‌ها مؤمن‌ صالح‌ ‌در‌ تمام‌ دنيا مثل‌ يك‌ خال‌ سفيد ‌است‌

جلد 13 - صفحه 378

‌در‌ يك‌ گاو سياه‌ و يك‌ قطره‌ گلاب‌ ‌در‌ يك‌ درياي‌ شور.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 22)- از همه اینها گذشته، از چهار پایان به عنوان مرکبهای راهوار در خشکی و از کشتیها برای دریاها استفاده کرده «و بر آنها و کشتیها سوار می‌شوید»َ عَلَیْها وَ عَلَی الْفُلْکِ تُحْمَلُونَ)

.این همه آثار و خواص و فوائد در این حیوانات به راستی مایه عبرت است، هم انسان را به آفریننده این همه نعمت آشنا می‌سازد و هم حس شکر گزاری را در او بر می‌انگیزد.

ج3، ص247

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج‏7، ص108-109

منابع