آیه 5 سوره سبأ

از دانشنامه‌ی اسلامی

وَالَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ

[34–5] (مشاهده آیه در سوره)


<<4 آیه 5 سوره سبأ 6>>
سوره :سوره سبأ (34)
جزء :22
نزول :مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و آنان که (از کفر و عناد) در (محو و نابود ساختن) آیات ما سعی و کوشش کردند تا مگر (رسول ما را) ناتوان کنند (و از قهر و قدرت ما بیاسایند) بر آنها عذاب سخت دردناک خواهد بود.

و کسانی که در [انکار و تکذیب] آیات ما کوشیدند، به گمان اینکه [می توانند] ما را عاجز کنند [تا از دسترس قدرت ما بیرون روند] برای آنان عذابی دردناک از سخت ترین عذاب هاست.

و كسانى كه در [ابطال‌] آيات ما كوشش مى‌ورزند كه ما را درمانده كنند، برايشان عذابى از بلايى دردناك باشد.

و آنان كه با آيات ما درفتادند تا ما را به عجز آرند، برايشان عذابى است سخت دردآور.

و کسانی که سعی در (تکذیب) آیات ما داشتند و گمان کردند می‌توانند از حوزه قدرت ما بگریزند، عذابی بد و دردناک خواهند داشت!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

But those who contend with Our signs seeking to frustrate [their purpose], for such is a painful punishment due to defilement.

And (as for) those who strive hard in opposing Our communications, these it is for whom is a painful chastisement of an evil kind.

But those who strive against Our revelations, challenging (Us), theirs will be a painful doom of wrath.

But those who strive against Our Signs, to frustrate them,- for such will be a Penalty,- a Punishment most humiliating.

معانی کلمات آیه

  • رجز: راغب گويد: رجز در اصل به معنى اضطراب است. گويى عذاب را از آن رجز گفته‌‏اند كه سبب اضطراب است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ «5»

و كسانى كه در (انكار و محو) آيات ما تلاش كردند كه ما را درمانده كنند، آنانند كه برايشان عذابى (سخت) از عقوبتى دردناك است.

نکته ها

دشمنانى كه مقدّسات را هدف قرار مى‌دهند، «آياتِنا» و هدفشان به عجز كشاندن و شكست اهداف الهى است؛ خداوند نيز آنان را عذاب مى‌دهد، عذابش از رجز است و عذابى دردناك است.

پیام ها

1- دشمنان به شدّت در تلاشند، شما هم غافل نباشيد. «سَعَوْا فِي آياتِنا»

2- سركشى انسان تا آنجاست كه مى‌خواهد آيات الهى را خنثى و مانع كارائى و تأثير آن شود. «مُعاجِزِينَ»

3- پاداش مؤمنان نيكوكار از خداست، «لِيَجْزِيَ» ولى كيفر بدكاران نتيجه‌ى عمل خود آنهاست. «لَهُمْ عَذابٌ»

4- تهديد و تشويق بايد در كنار هم باشد. لَهُمْ مَغْفِرَةٌ ... لَهُمْ عَذابٌ‌

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ «5»

وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا: و آنانكه بشتافتند در ابطال آيات ما و دور كردند مردمان را از آن، مُعاجِزِينَ‌: در حالى كه تقدير كنندگان عجز ما بودند به زعم خود، يا پيشى گيرندگان بر ما به ظن خود تا عذاب ما از آنها فوت شود، أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ‌: آن گروه مر ايشان را است عذاب، مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ‌: از بدى عذاب الم رساننده، يعنى عذابى پاينده و سخت.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ وَ هُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ «1» يَعْلَمُ ما يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَ ما يَخْرُجُ مِنْها وَ ما يَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَ ما يَعْرُجُ فِيها وَ هُوَ الرَّحِيمُ الْغَفُورُ «2» وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لا تَأْتِينَا السَّاعَةُ قُلْ بَلى‌ وَ رَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عالِمِ الْغَيْبِ لا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقالُ ذَرَّةٍ فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ وَ لا أَصْغَرُ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْبَرُ إِلاَّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ «3» لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ «4»

وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ «5»

ترجمه‌

ستايش مر خدائى را است كه مر او را است آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و مر او را است ستايش در آنجهان و او است درست كردار آگاه‌

ميداند آنچه را كه داخل ميشود در زمين و آنچه بيرون مى‌آيد از آن و آنچه فرود ميآيد از آسمان و آنچه بالا ميرود در آن و او است مهربان آمرزنده‌

و گفتند آنها كه كافر شدند نميآيد ما را قيامت بگو آرى قسم بپروردگار من كه هر آينه خواهد آمد شما را البتّه آن پروردگارى كه داناى پنهان است مستور نميباشد از او مقدار ذرّه در آسمانها و نه در زمين و نيست كوچكتر از اين و نه بزرگتر مگر آنكه هست در كتابى بيان كننده‌

تا پاداش دهد آنانرا كه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته آنگروه براى ايشانست آمرزش و روزى خوبى‌

و آنانكه كوشش كنند در دلائل ما بگمان آنكه عاجز كنندگان باشند براى آنها است عذابى دردناك از بدترين اقسام آن.

جلد 4 صفحه 347

تفسير

ملكيّت حقيقيّه تمام موجودات آسمانى و زمينى براى خداوند مكرّر اثبات و بيان شده و متفرّع بر آنست اختصاص حمد و ثنا بذات احديّت و استحقاق او بآن در دنيا و آخرت كه نعم آنجا هم مخصوص باو است و او است كه اوضاع دو جهانرا بر وفق حكمت و مصلحت منظّم و مرتّب فرموده براى آنكه آگاه بوده از حقائق اشياء و مصالح موجودات و مقدار لياقت آنها ميداند آنچه داخل ميشود در زمين از قبيل آب و ريشه نباتات و اجساد حيوانات و آنچه بيرون ميآيد از آن مانند آب و گياه و درخت و حيوان و معادن و آنچه فرود ميآيد از آسمان مانند باران و برف و ملائكه و آنچه بالا ميرود در آن مانند اعمال بندگان و آه دل مظلومان و ملائكه موكّله بر آن و او مهربان است به بندگان كه از بالاى سر و زير پاى آنها كارشانرا راه مى‌اندازد و آمرزنده است آنها را در صورتى كه قصور يا تقصير در اداء شكر و حمد او نموده باشند و چون كفّار منكر معاد بطور استهزاء ميگفتند روز قيامت براى ما نمآيد پيغمبر اكرم مأمور شد كه در جواب آنها بفرمايد بلى قسم بپروردگار من هر آينه ميآيد براى شما و مى‌آورد آنرا همان پروردگارى كه علم بباطن شما و همه دارد و بنابر اين عالم الغيب صفت ربّ است كه مقرّب امكان آوردن او است روز قيامت را و برفع نيز قرائت شده و بنابر آن خبر مبتداء محذوف است كه هو باشد يا مبتدا است و خبر آن لا يعزب و ما بعد آن و بيرون نميباشد از علم او مقدار ذرّه‌ئى در آسمانها و نه در زمين پس ميتواند ذرّات پراكنده شده ابدان اموات را جمع آورى نمايد و قيامت را بر پا كند و لا يعزب بكسر نيز قرائت شده و كوچكتر و بزرگتر از ذرّه هم در علم خدا و لوح محفوظ آسمانى موجود و ثبت است و اصغر و اكبر بفتح نيز قرائت شده و بنابر اين كلمه لا براى نفى جنس است و در صورت رفع براى نفى افراد و منتقض بالّا شده و از عمل باز مانده و رفع بابتدائيّت است و نميشود عطف بر مثقال باشد براى آنكه لازم ميآيد در كتاب مبين از علم خدا بيرون باشد و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه اوّل چيزى كه خدا خلق فرمود قلم بود و امر شد كه بنويس پس نوشت آنچه بوده و هست تا روز قيامت و آمدن قيامت براى آنستكه خداوند در آنروز جزاى‌

جلد 4 صفحه 348

كسانيكه ايمان آوردند و اعمال پسنديده نمودند عطا فرمايد بدخول در بهشت و روزى خوبى كه منّت و آزارى در آن نيست و مغفرت گناهانشان كه احيانا از آنها صادر شده بود ولى كسانيكه در دنيا سعى و كوشش نمودند براى ابطال دلائل توحيد خدا و آيات قرآن و علائم نبوّت پيغمبر و ولايت ائمّه اطهار براى آنكه عاجز كنند خدا را بگمان خودشان از اثبات حق و سبقت بگيرند بر او در غرض براى آنها در آنروز موعود عذابى است از بدترين انواع عذابهاى دردناك و اليم بجرّ نيز قرائت شده است و در سوره حج اين آيه گذشت و آنكه بعضى بجاى معاجزين معجّزين بتشديد قرائت نموده‌اند يعنى باز دارندگان خلق از قبول دين حق.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ الَّذِين‌َ سَعَوا فِي‌ آياتِنا مُعاجِزِين‌َ أُولئِك‌َ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ مِن‌ رِجزٍ أَلِيم‌ٌ «5»

نظير ‌اينکه‌ ‌آيه‌ ‌در‌ سوره مباركه‌ حج‌ آيه 50 مي‌فرمايد: فَالَّذِين‌َ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ، لَهُم‌ مَغفِرَةٌ وَ رِزق‌ٌ كَرِيم‌ٌ وَ الَّذِين‌َ سَعَوا فِي‌ آياتِنا مُعاجِزِين‌َ أُولئِك‌َ أَصحاب‌ُ الجَحِيم‌ِ.

و كساني‌ ‌که‌ سعايت‌ مي‌كنند ‌در‌ آيات‌ ‌ما ‌که‌ غلبه‌ پيدا كنند ‌بر‌ انبياء و آيات‌ ‌ما و ‌آنها‌ ‌را‌ عاجز كنند و ‌از‌ ‌بين‌ ببرند اين‌ها ‌را‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ عذاب‌ ‌از‌ رجز، كثافت‌ و نجاست‌ و پستي‌ عذاب‌ ‌يعني‌ عذاب‌ كثيفي‌ و نجسي‌ و پستي‌ بآن‌ها داده‌ مي‌ شود ‌که‌ موجب‌ الم‌ و درد ‌آنها‌ مي‌شود.

وَ الَّذِين‌َ سَعَوا فِي‌ آياتِنا عطف‌ ‌به‌ ‌الّذين‌ آمنوا ‌است‌ مدخول‌ ليجزي‌ ‌است‌ ‌که‌ علت‌ بعث‌ و ثبت‌ ‌در‌ كتاب‌ مبين‌ ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌ جزا دهد كساني‌ ‌را‌ ‌که‌ سعايت‌ مي‌كنند ‌يعني‌ سعي‌ و كوشش‌ مي‌كنند ‌در‌ ‌اينکه‌ ‌که‌ آيات‌ ‌ما ‌را‌ ‌از‌ ‌بين‌ ببرند، انبياء ‌را‌ كذاب‌ و ساحر و مجنون‌ و مفتري‌ بدانند، آيات‌ ‌ما ‌را‌ تكذيب‌ كنند، توحيد ‌را‌ منكر شوند، اعمال‌ زشت‌ ‌خود‌ ‌را‌ نيكو و حسن‌ شمارند.

مُعاجِزِين‌َ بخيال‌ ‌خود‌ و عمليات‌ ‌خود‌ و گمان‌ ‌خود‌ ‌اينکه‌ ‌که‌ مي‌توانند انبياء ‌را‌ عاجز كنند و آيات‌ ‌را‌ ‌از‌ ‌بين‌ ببرند و نور ‌خدا‌ ‌را‌ خاموش‌ كنند ولي‌ هيهات‌ يُرِيدُون‌َ لِيُطفِؤُا نُورَ اللّه‌ِ بِأَفواهِهِم‌ وَ اللّه‌ُ مُتِم‌ُّ نُورِه‌ِ وَ لَو كَرِه‌َ الكافِرُون‌َ (صف‌ ‌آيه‌ 8).

أُولئِك‌َ لَهُم‌ عَذاب‌ٌ لام‌ اختصاص‌ ‌است‌ ‌يعني‌ اين‌ها استحقاق‌ ‌اينکه‌ عذاب‌ ‌را‌ دارند، نه‌ ‌اينکه‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ عذاب‌ مختص‌ ‌به‌ اين‌ها ‌است‌ تمام‌ اهل‌ نار ‌اينکه‌ عذاب‌ ‌را‌ دارند.

جلد 14 - صفحه 544

مِن‌ رِجزٍ أَلِيم‌ٌ رجز پليدي‌ ‌است‌ و بدي‌ ‌است‌ ‌يعني‌ عذاب‌ سويي‌ ‌به‌ ‌آنها‌ مي‌شود ‌که‌ بسيار، دردناك‌ ‌است‌.

برگزیده تفسیر نمونه


(آیه 5)- و از آنجا که بخش دیگر عدالت در مورد مجازات گنهکاران و مجرمان است در این آیه می‌افزاید: «و کسانی که سعی در (تکذیب) آیات ما

ج4، ص28

داشتند، و گمان کردند از حوزه قدرت ما می‌توانند بگریزند، عذابی بد و دردناک خواهند داشت» (وَ الَّذِینَ سَعَوْا فِی آیاتِنا مُعاجِزِینَ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِیمٌ).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی ، ج‏8، ص: 409

منابع