آیه 59 سوره ص

از دانشنامه‌ی اسلامی

هَٰذَا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ ۖ لَا مَرْحَبًا بِهِمْ ۚ إِنَّهُمْ صَالُو النَّارِ

[38–59] (مشاهده آیه در سوره)


<<58 آیه 59 سوره ص 60>>
سوره :سوره ص (38)
جزء :23
نزول :مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

این گروهی هستند که با شما (رؤسای کفر و ضلالت) به دوزخ در آمدند (در این حال رؤسا گویند) بدا بر حال اینان که در عذاب آتش فروزان شدند.

[چون پیشوایان کفر به دوزخ درآیند، و پیروانشان را نیز راهی دوزخ کنند ندا رسد:] این گروهی [از پیروان شما] هستند که با فشار و زور با شما وارد دوزخ می شوند. [پیشوایان کفر در پاسخ ندا دهنده گویند:] خوش آمد و گشایشی بر آنان [که پیروان ما بودند] مباد، بی تردید آنان به آتش خواهند سوخت.

اينها گروهى‌اند كه با شما به اجبار [در آتش‌] درمى‌آيند. بدا به حال آنها، زيرا آنان داخل آتش مى‌شوند.

اين گروه با شما به آتش در مى‌آيند. خوش آمدشان مباد كه به آتش مى‌افتند.

(به آنان گفته می‌شود:) این گروهی است که همراه شما وارد دوزخ می‌شوند (اینها همان سران گمراهیند)؛ خوشامد بر آنها مباد، همگی در آتش خواهند سوخت!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

[The leaders of the faithless will be told,] ‘This is a group [of your followers] plunging [into hell] along with you.’ [They will repond,] ‘May wretchedness be their lot! For they will enter the Fire.’

This is an army plunging in without consideration along with you; no welcome for them, surely they shall enter fire.

Here is an army rushing blindly with you. (Those who are already in the Fire say): No word of welcome for them. Lo! they will roast at the Fire.

Here is a troop rushing headlong with you! No welcome for them! truly, they shall burn in the Fire!

معانی کلمات آیه

  • مقتحم: اقتحام وارد شدن به سختى. راغب گويد: قرار گرفتن در وسط سختى مخوف است «مقتحم» وارد شونده.
  • مرحبا: رحب: وسعت و فراخى. «مرحبا بك» يعنى بوسعت و فراخى برسى.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


هذا وَ إِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ «55» جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمِهادُ «56»

اين (پاداش بهشتيان) و البتّه براى طغيانگران بازگشت‌گاه بدى است. دوزخى كه در آن وارد مى‌شوند، چه بد آرامگاهى است.

هذا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَ غَسَّاقٌ «57» وَ آخَرُ مِنْ شَكْلِهِ أَزْواجٌ «58»

اين آب داغ و چركابى است كه بايد آن را بچشند. و (جز اين‌ها) كيفرهاى ديگرى از همان نوع براى آنان است.

هذا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ لا مَرْحَباً بِهِمْ إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ «59»

(به سران دوزخى گفته مى‌شود:) اين‌ها گروهى (از پيروان شما) هستند كه همراه شما وارد مى‌شوند، (آنها مى‌گويند:) خوش آمدى براى آنان نيست، زيرا كه آنان وارد دوزخ شدند.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌8، ص: 120

قالُوا بَلْ أَنْتُمْ لا مَرْحَباً بِكُمْ أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنا فَبِئْسَ الْقَرارُ «60»

(آنان به رهبران و پيش كسوتان خود) گويند: بلكه خوش آمد بر شما مباد كه شما اين عذاب را براى ما پيش فرستاديد، پس چه جايگاه بدى است.

قالُوا رَبَّنا مَنْ قَدَّمَ لَنا هذا فَزِدْهُ عَذاباً ضِعْفاً فِي النَّارِ «61»

گويند: «پروردگارا! هر كس اين عذاب را براى ما فراهم ساخته، پس در آتشِ عذابِ او دو برابر بيفزا».

نکته ها

«مهاد» از «مهد» به معناى جايگاه و آرامگاه است.

«حَمِيمٌ» يعنى آب جوشان و «غَسَّاقٌ» يعنى چركابى كه از پوست دوزخيان مى‌چكد.

«مُقْتَحِمٌ» ورود در كار ترسناك را گويند.

«شكل» به معناى مثل و مانند و «أَزْواجٌ» به معناى انواع است. يعنى انواع ديگرى از همين گونه عذاب دارند.

پیام ها

1- سرلوحه‌ى خوبى‌ها، تقوا و سرلوحه‌ى بدى‌ها، طغيان و سركشى است. «إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ لَحُسْنَ مَآبٍ‌- إِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ»

2- طغيان عامل بد عاقبتى است. «لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ»

3- عذاب‌هاى دوزخ متنوّع و گوناگون است. «وَ آخَرُ مِنْ شَكْلِهِ أَزْواجٌ»

4- در قيامت پيروان فساد، از پيشگامان خود تنفّر دارند. «أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنا»

5- انسان، دوزخِ خود را از پيش مى‌فرستد. «قَدَّمْتُمُوهُ لَنا»

6- دعوت ديگران به گناه، سبب سلب مسئوليّت از گناهكار نيست. با اين كه مى‌گويند: «أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنا» شما اين عذاب را براى ما فراهم كرديد، ولى خودشان نيز در دوزخ گرفتارند.

جلد 8 - صفحه 121

7- در نظام تربيتى اسلام، تشويق و تهديد در كنار هم است. (آياتِ پاداش متّقين و كيفر طاغين)

8- كسانى كه در دنيا و در مدار ايمان، به يكديگر دعا نكنند، در آخرت و در دوزخ به يكديگر نفرين خواهند كرد. «رَبَّنا مَنْ قَدَّمَ لَنا»

9- تنها دعايى كه از دوزخيان مستجاب مى‌شود، دعاى افزودن عذاب براى پيش كسوتان كفر است. «فَزِدْهُ عَذاباً ضِعْفاً» «لِكُلٍّ ضِعْفٌ» «1»

10- ردّ و بدل كردن ناسزا يكى از برخوردهاى دوزخيان است. (گروهى مى‌گويند: «لا مَرْحَباً بِكُمْ» ولى جواب مى‌شنوند: «بَلْ أَنْتُمْ لا مَرْحَباً بِكُمْ»)

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



هذا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ لا مَرْحَباً بِهِمْ إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ (59)

چون رؤسا و تابعين را داخل جهنم كنند رؤسا به خزنه گويند: اينها كيستند، ملائكه گويند:

هذا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ‌: اين گروهى‌اند كه به رنج و سختى در آيندگانند با شما در جهنم. رؤسا در حق تابعين خود گويند: لا مَرْحَباً بِهِمْ‌: مرحبا مباد ايشان را (اين كلمه موضوع است براى دعا و اكرام مهمان و بعد از داخل شدن «لا» دعاى بر عليه باشد)، إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ: بدرستى كه ايشان در آيندگان آتش جهنم و معذبند.

تابعين چون اين را بشنوند:


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


هذا وَ إِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ (55) جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمِهادُ (56) هذا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَ غَسَّاقٌ (57) وَ آخَرُ مِنْ شَكْلِهِ أَزْواجٌ (58) هذا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ لا مَرْحَباً بِهِمْ إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ (59)

قالُوا بَلْ أَنْتُمْ لا مَرْحَباً بِكُمْ أَنْتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنا فَبِئْسَ الْقَرارُ (60) قالُوا رَبَّنا مَنْ قَدَّمَ لَنا هذا فَزِدْهُ عَذاباً ضِعْفاً فِي النَّارِ (61)

ترجمه‌

اين است و همانا براى سركشان بدى بازگشت است‌

آنجهنّم است كه داخل ميشوند در آن پس بد بسترى است‌

اين است پس بايد بچشند آنرا آب‌

جلد 4 صفحه 475

جوشان و چرك جراحت است‌

و ديگر از مانند آن اقسامى است گويند

اين دسته انبوهى كه داخل شده‌اند با شما گشايش مباد آنها را همانا آنها داخل شوندگان آتشند

جواب گويند بلكه شما گشايش مباد برايتان شما پيش فرستاديد آنرا براى ما پس بد قرارگاهيست‌

گويند پروردگارا كسى كه پيش فرستاد براى ما اين را پس زياد كن براى او عذابى دو چندان در آتش‌

تفسير

خداوند متعال پس از بيان احوال اهل تقوى در آيات سابقه فرموده اين است حال ايشان و براى اهل طغيان و سركشى از اطاعت خدا و پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و ائمه اطهار هر آينه عاقبت و مرجع بدى است كه آنجهنّم است وارد ميشوند در آن و بد آرامگاه و بستر گسترده است براى آنها آن و پس از ورود و مشتعل شدن از آتش و التماس آب اين تشريفات ورودى آنها است كه بايد بچشند آنرا و آن آب جوش و چرك جراحات اهل دوزخ است و ديگر از نوع چشيدنى شبيه بآن اصنافى است مانند زقوم و زهر مار و عقرب و ساير گزندگان و چون رؤساء آنها وارد ميشوند و مى‌بينند جمعيّت زيادى بفشار دنبال آنها بجهنّم ميآيند بعضى ببعضى ميگويند اين فوج كه بزحمت با شما ميآيند گشايش و وسعت مباد براى آنها همانا آنان وارد ميشوند در جهنم و جا را بر ما تنگ ميكنند اتباع ميشنوند و جواب ميگويند بلكه گشايش و وسعت مباد بر خودتان شما از پيش جهنّم را براى ما آماده نموديد و ما را شما به اين روز انداختيد پس بد قرارگاهى است آن و نفرين ميكنند بآنها و ميگويند پروردگارا كسيكه اين جايگاه را قبلا براى ما تهيّه نمود باضلال و اغوا عذابش را در آتش دو برابر گردان اين نحو گفتگو بنظر حقير رسيد و ذكر شد ولى مفسّرين گفته‌اند خزنه جهنّم برؤساء ميگويند اينجماعت كه بفشار دنبال شما ميآيند اتباع شمايند و آنها در جواب ملائكه ميگويند گشايش مباد براى آنها چون ميآيند جاى ما را تنگ ميكنند و اتباع ميشنوند و در جواب آنها ميگويند بنحويكه ذكر شد و بنابراين يك قول علاوه بايد تقدير نمود و اخر بصيغه جمع بجاى آخر نيز قرائت شده است و قمّى ره طاغيان را باوّلى و دوّمى و بنى اميّه و آخر من شكله را به بنى عباس تفسير فرموده و ظاهرا ضمير من شكله را بچشنده رجوع داده و مقاولات بين رؤساء و اتباع را بآنها

جلد 4 صفحه 476

بحسب مراتب تقدّم خودشان در ظلم بآل محمّد صلّى اللّه عليه و اله نسبت داده است و غسّاق را نقل نموده كه واديى است در جهنّم كه در آن سيصد و سى كوشك است هر كوشكى سيصد اطاق دارد و هر اطاقى چهل گوشه دارد در هر گوشه مار بزرگى است در شكم هر مارى سيصد و سى عقرب است در نيش هر عقربى سيصد و سى سبوى زهر است كه اگر يكى از آنعقربها زهرش را بريزد بر اهل جهنّم همه را كفايت مينمايد و از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله نقل نموده كه جهنّم تنگ شود بر اهلش مانند تنگى بن نيزه بر آن و غسّاق بآبى كه از سردى سوزنده است نيز تفسير شده و بتخفيف هم قرائت نموده‌اند و بعضى ضمير من شكله را بعذاب راجع دانسته‌اند و شكل را بجنس و ازواج را بانواع تفسير نموده‌اند و اللّه اعلم.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


هذا فَوج‌ٌ مُقتَحِم‌ٌ مَعَكُم‌ لا مَرحَباً بِهِم‌ إِنَّهُم‌ صالُوا النّارِ (59) قالُوا بَل‌ أَنتُم‌ لا مَرحَباً بِكُم‌ أَنتُم‌ قَدَّمتُمُوه‌ُ لَنا فَبِئس‌َ القَرارُ (60)

و ‌اينکه‌ فوجي‌ ‌است‌ ‌که‌ اتباع‌ ‌شما‌ هستند و ‌با‌ ‌شما‌ اقتحام‌ ميكنند ‌در‌ عذاب‌ و مجتمع‌ ميشوند ‌با‌ ‌شما‌ هيچگونه‌ رحمتي‌ و عنايتي‌ ‌به‌ ‌آنها‌ نميشود محقّقا ‌آنها‌ ‌هم‌ بآتش‌ ‌شما‌ واصل‌ ميشوند و ‌در‌ آتش‌ انداخته‌ ميشوند ‌آنها‌ ‌به‌ ‌شما‌ و رؤساء و پيشوايان‌ ‌خود‌ ميگويند بلكه‌ ‌شما‌ هيچگونه‌ ‌را‌ ‌حتي‌ و عنايتي‌ نداريد، ‌شما‌ پيشاپيش‌ ‌ما ‌در‌ آتش‌ انداخته‌ شده‌ايد و ‌بر‌ ‌ما مقدم‌ شده‌ايد ‌پس‌ بد جايگاهي‌ ‌است‌.

اخبار بسيار داريم‌ ‌که‌ دسته اول‌ غاصبين‌ حقوق‌ ائمه اطهار

جلد 15 - صفحه 262

هستند ‌که‌ ‌به‌ عذابهاي‌ مذكوره‌ ‌در‌ آيات‌ قبل‌ معذب‌ ميشوند ‌از‌ بني‌ اميه‌ و بني‌ العباس‌ و ديگران‌.

و دسته دوم‌ هذا فَوج‌ٌ مُقتَحِم‌ٌ مَعَكُم‌ اتباع‌ ‌آنها‌ ‌از‌ مخالفين‌ و معاندين‌ هستند ‌که‌ ‌در‌ تعقيب‌ ‌آنها‌ وارد ميشوند و ‌در‌ آيات‌ تعبير ‌به‌ ضعفاء ميكنند و پيشينيان‌ ‌را‌ بمستكبرين‌ و محاجه ‌آنها‌ ‌را‌ ‌با‌ يكديگر بيان‌ ميفرمايد:

لا مَرحَباً بِهِم‌ إِنَّهُم‌ صالُوا النّارِ آنچه‌ عبادت‌ كردند ‌از‌ نماز و روزه‌ و حج‌ و تلاوت‌ قرآن‌ اذكار و غيرها بقدر خردلي‌ ارزش‌ ندارد چون‌ ايمان‌ و ولايت‌ نداشتند ‌که‌ شرط اولي‌ صحت‌ ‌است‌ و ميفرمايد وَ قَدِمنا إِلي‌ ما عَمِلُوا مِن‌ عَمَل‌ٍ فَجَعَلناه‌ُ هَباءً مَنثُوراً فرقان‌ آيه 25‌-‌ قالُوا بَل‌ أَنتُم‌ لا مَرحَباً بِكُم‌ گفتند ضعفاء و اتباع‌ ‌به‌ رؤساء و اكابر بلكه‌ ‌شما‌ نيست‌ مرحبايي‌ ‌به‌ ‌شما‌ و هيچگونه‌ نيكي‌ و خوبي‌.

أَنتُم‌ قَدَّمتُمُوه‌ُ لَنا ‌شما‌ ‌هم‌ ‌در‌ دنيا ‌بر‌ ‌ما جلو افتاديد ‌در‌ ضلالت‌ و گمراهي‌ و ‌ما بتبع‌ ‌شما‌ و متابعت‌ ‌شما‌ ‌در‌ ضلالت‌ افتاديم‌ و ‌هم‌ ‌در‌ آخرت‌ پيشاپيش‌ ‌ما وارد جهنم‌ شديد و ‌در‌ شكنجه عذاب‌ افتاديد.

فَبِئس‌َ القَرارُ ‌پس‌ بد منزلگاهي‌ ‌بر‌ ‌خود‌ و ‌بر‌ ‌ما اختيار كرديد بلكه‌ عذابهاي‌ ‌ما ‌هم‌ ‌بر‌ ‌شما‌ بار ‌شده‌ چون‌ ‌شما‌ فاعل‌ بالتسبيب‌ بوديد و سبب‌ ضلالت‌ ‌ما شديد علاوه‌ ‌بر‌ عذابهاي‌ ‌خود‌.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 59)- سپس آخرین مجازات آنها را که همنشینان بد با زبانی مملوّ از سرزنش است مطرح ساخته، می‌گوید: هنگامی که رؤسای ضلال وارد دوزخ می‌شوند و با چشم خود می‌بینند که پیروان را نیز به سمت دوزخ می‌آورند به یکدیگر می‌گویند: «این گروهی است که همراه شما وارد دوزخ می‌شوند» اینها همان سران گمراهیند (هذا فَوْجٌ مُقْتَحِمٌ مَعَکُمْ).

«خوشامد بر آنها مباد»! (لا مَرْحَباً بِهِمْ).

«همگی در آتش خواهند سوخت» (إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص243

منابع