رضا استادی مقدم
آیت الله رضا استادی مقدم (۱۳۱۶ - ش)، مدرس دروس فقه و اصول در حوزه علمیه، مفسر قرآن و صاحب تألیفات عدیده است. از آثار ارزشمند او فهرست های نسخ خطی برخی از کتابخانه هاست. ایشان یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و نماینده دوره‌های سوم و چهارم مجلس خبرگان رهبری بوده است.
| نام کامل | رضا استادی مقدم |
| زادروز | ۱۳۱۶ شمسی |
| زادگاه | تهران |
| اساتید |
سید محمد محقق داماد، سید محمدرضا گلپایگانی، امام خمینی، آیت الله خویی،... |
|
| |
| آثار |
شفاعت در قرآن و حدیث، اصول عقاید، آشنایی با تفسیر و مفسران، مدارک نهج‌البلاغه،... |
محتویات
تحصیلات و استادان
آیت الله رضا استادی مقدم (تهرانی) فرزند حاج خداداد، متولد سال ۱۳۱۶ در تهران است. وی در سن هفت سالگی به دبستان رفت و در دوازده سالگی تحصیلات دوره ابتدایی را به پایان رساند پس از آن تا شانزده سالگی به کار و کسب مشغول بود. سپس برای فراگیری تحصیلات حوزوی به مسجد "امین الدوله" واقع در بازار و مدرسه علمیه "مروی" رفت و پس از ۴ سال برای آموختن دروس دورهٔ "سطح و "خارج" عازم قم شد و در دروس دوره سطح شرکت می‌کرد.
سپس حدود ده سال در دروس خارج فقه و اصول شرکت کرد و از محضر استادان برجسته روزگار خود بهره برد. او دو بار به عتبات عالیات مشرف شده بود که نخستین بار آن در دوران کودکی و بار دوم در دوران تحصیل بود و چند ماه به طول انجامید که در طی این چند ماه در درس خارج برخی از استادان آن دیار نیز حاضر شد.
آیت الله استادی در طی این سال‌ها، شوق فراوان به گردآوری کتب و مطالعه آن‌ها داشت که این مسأله، بعدها در شکل‌گیری روحیه پژوهشگری او تأثیر بسزایی داشت. همچنین در این سال‌ها در درس اخلاق استادان حوزه علمیه تهران و قم حاضر می‌شد.
آیت الله رضا استادی در سال‌های تحصیل خود، محضر استادان بسیاری را درک کرد. او در حدود چهار سال در تهران، از محضر آقایان حاج شیخ عبدالکریم حق‌‌شناس امام جماعت مسجد امین‌‌الدوله ـ حاج شیخ احمد مجتهدی امام جماعت مسجد حاج ملا جعفر، مرحوم حاج شیخ هادی مقدس واعظ، مرحوم حاج میرزا عبدالعلی تهرانی امام جماعت مسجد بزازهای تهران و... استفاده کرد.
در قم نیز در چند سالی که دروس دوره سطح را می‌خواند به درس آیت الله ستوده، آیت الله میرزا حسین نوری، آیت الله خزعلی، آیت الله محمد شاه‌آبادی، آیت الله جعفر سبحانی، آیت الله منتظری، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله سلطانی بروجردی، آیت الله آذری قمی رفت و از درس ایشان بهره برد. در ضمن در درس اخلاق و توسل مرحوم آیت الله حاج شیخ عباس طهرانی و مرحوم حاج آقا حسین فاطمی شرکت کرد.
با پایان یافتن دوره سطح نیز به دروس خارج آیات عظام مرحوم سید حسن فرید اراکی، مرحوم سید محمد محقق داماد یزدی، مرحوم سید محمدرضا گلپایگانی، مرحوم سید کاظم شریعتمداری، مرحوم حاج شیخ محمدعلی اراکی و آیت الله حاج سید موسی شبیری زنجانی رفت و در چند ماهی که در نجف حضور داشت، در درس خارج امام خمینی، آیت الله العظمی خویی و شهید سید محمدباقر صدر شرکت جست.
او در سال‌های تحصیل خود که نزدیک به بیست سال بود، با برخی از فضلا و بیش از همه با آیت الله سید محسن خرازی درس‌ها را مباحثه می‌نموده است و در طی این سال‌ها، خود از تدریس دروسی که خوانده بود، غافل نماند. ایشان از باب تیمن و تبرک از مرحوم آیت الله سید مصطفی صفایی خوانساری و مرحوم آیت الله شیخ محمدتقی تستری ـ مؤلف قاموس الرجال ـ و آیت الله نجومی اجازه روایت دریافت کرد.
آثار و تألیفات
آیت الله استادی از سال ۱۳۵۰ تاکنون در کنار درس به تألیف، تصحیح و ترجمه نیز اشتغال داشته است.
برخی از کتب تألیفی ایشان به شرح زیر است:
- ۱. فهرست کتاب‌های خطی کتابخانه مدرسه فیضیه؛
- ۲. فهرست کتاب‌های خطی کتابخانه عمومی آیت الله گلپایگانی؛
- ۳. فهرست کتاب‌های خطی کتابخانه مدرسه حجتیه قم؛
- ۴. فهرست کتاب‌های خطی کتابخانه مسجد اعظم قم؛
- ۵. فهرست کتاب‌های خطی کتابخانه مدرسه مروی؛
- ۶. فهرست صد و شصت نسخه خطی؛
- ۷. آشنایی با چند نسخه خطی؛
- ۸. فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه حسینیه شوشتری‌های نجف؛
- ۹. فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه آقای طبسی حائری، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه حاج شیخ علی خوانساری، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرحوم حجت کوه‌‌کمری، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مدرسه حجازی‌ها، فهرست صد نسخه از نسخه‌های خطی حاج آقا اسماعیل هدایتی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه امامزاده هلال آران کاشان و فهرست دویست و سی نسخه خطی (این هفت فهرست در مجلات گوناگون به چاپ رسیده است).
- ۱۰. فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرحوم آقا سید مصطفی صفایی خوانساری؛
- ۱۱. کتابنامه نهج‌البلاغه؛
- ۱۲. کتابنامه امام صادق علیه‌السلام؛
- ۱۳. اصول دین برای همه؛
- ۱۴. شهری در قرآن و حدیث؛
- ۱۵. مدارک نهج‌البلاغه؛
- ۱۶. تحقیق در یک مسأله فقهی؛
- ۱۷. شفاعت در قرآن و حدیث؛
- ۱۸. چهل داستان؛
- ۱۹. امامت در چند درس؛
- ۲۰. تحقیقی درباره دعای ندبه؛
- ۲۱. توضیحی پیرامون غنیمت در آیه خمس؛
- ۲۲. بررسی قسمتی از کتاب شهید جاوید؛
- ۲۳. کلمات الاعلام حول جواز الشهادة بالولایة فی الاذان والاقامه؛
- ۲۴. یادنامه علامه سید ابوتراب خوانساری؛
- ۲۵. خاتمیت از دیدگاه عقل و قرآن و حدیث؛
- ۲۶. ده رساله؛
- ۲۷. بیست مقاله؛
- ۲۸. سی مقاله؛
- ۲۹. چهل مقاله؛
- ۳۰. مقدمه‌ای بر ملل و نحل؛
- ۳۱. شرح احوال و آثار محقق حلی؛
- ۳۲. رساله‌ای پیرامون لغت نامه دهخدا؛
- ۳۳. شرح‌‌حال آیت الله العظمی اراکی؛
- ۳۴. سی جلس پیرامون قرآن و عترت؛
- ۳۵. بیست مجلس پیرامون عهدنامه مالک اشتر؛
- ۳۶. اصول عقاید؛
- ۳۷. آیینه صدق و صفا؛
- ۳۸. گزیدة منتهی الآمال؛
- ۳۹. مختصر نجم الثاقب؛
- ۴۰. آشنایی با تفسیر و مفسران؛
- ۴۱. فدک؛
- ۴۲. سرگذشت کتاب شهید جاوید؛
- ۴۳. هفتاد دو منبر؛
- ۴۴. دانشمندان شیعه؛
- ۴۵. دانشمندان گلپایگان؛
- ۴۶. شرح احوال خاندان نراقی؛
- ۴۷. نوزده ستاره و یک ماه؛
- ۴۸. من اعلام الشیعه؛
- ۴۹. ابناء الزهراء ابناء الرسول؛
- ۵۰. شرائط اجتهاد؛
- ۵۱. مجموعه مقالات درباره حدیث؛
- ۵۲. رؤیای نور؛
- ۵۳. نگاهی به خوانسار.
همچنین آیت الله استادی تاکنون حدود ۱۵۰ مقاله نگاشته که پس از چاپ در مجلات به صورت کتاب‌هایی با نام‌های مختلف تجدید چاپ شده که در بخش تألیفات ایشان یاد شد. وی کتب بسیاری را تصحیح نموده است که از جمله می‌توان الکافی فی الفقه، تقریب المعارف، نفس المهموم، دو جلد از جواهرالکلام، المسلک محقق حلی، نه رساله از محقق حلی، منهج الرشاد، هفده رساله فارسی، چهارده رساله عربی، سی رساله مرحوم آقا میرزا احمد آشتیانی را نام برد.
همچنین وی بر چاپ کتب بسیاری نظارت داشته است که از جمله آن‌ها به میزان الطالب، چهارده جلد از تفسیر نور، التوازن الاسلامی، الحکومت الاسلامیه فی روایات الشیعة و چند جلد از تألیفات آیت الله العظمی اراکی را می‌توان اشاره کرد.
در دوازدهمین آئین بزرگداشت نسخ خطی در ۲۸ آبان ماه ۱۳۹۱ از آیت الله استادی مقدم به عنوان یکی از شخصیت‌های علمی و فهرست نویسان مشهور نسخ خطی که بالغ بر ۱۲ هزار نسخ خطی بیش از ۲۰ کتابخانه را فهرست کرده است، تقدیر شد.
فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی
آیت الله استادی در پیش از انقلاب، دوشادوش مردم به مبارزه برای سرنگونی رژیم شاه پرداخت و پس از انقلاب به عضویت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درآمد. وی همواره به تبعیت از راه امام خمینی و حمایت از رهبری مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید داشته و هماره دستاوردهای انقلاب را که همانا حاصل خون هزاران شهید بوده، پاس می‌داشته است.
برخی از مسئولیت‌های وی پس از انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
عضو شورای نگهبان:
در دورهٔ چهارم شواری نگهبان در سال ۱۳۷۸ پس از آنکه آیت الله امامی کاشانی و آیت الله خزعلی به خاطر کسالت‌هایی که داشتند نتوانستند در شورای نگهبان حضور داشته باشند و ۱ سال و نیم از حکم مسئولیت ۶ ساله آن‌ها باقی مانده بود، آیت الله رضا استادی جایگزین "آیت الله امامی کاشانی" شد. اما در دورهٔ پنجم شورای نگهبان، آیت الله رضا استادی از ادامه همکاری با شورای نگهبان استعفا کرد.
نمایندگی مجلس خبرگان رهبری:
آیت الله استادی در دوره های سوم و چهارم مجلس خبرگان نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان بوده است. از جمله اعتقادات ایشان در مورد مجلس خبرگان آن است که چون نظام اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه، بدون ولی فقیه مشروعیت نخواهد داشت و از طرفی تعیین ولی فقیه به مجلس خبرگان بستگی دارد، مشروعیت نظام اسلامی به وجود مجلس خبرگان و اقدام این مجلس در تعیین رهبر بستگی دارد.
فعالیت‌های فرهنگی:
همچنین آقای استادی تا به امروز فعالیت‌های فرهنگی بسیاری را به عالم اسلام تقدیم داشته است. او در طول سال‌های متمادی به تدریس کتاب‌های شرح لمعه، اصول فقه، مکاسب، رسائل، کفایه و نیز اصول عقاید و تفسیر پرداخته و از این رهگذر، شاگردان بسیاری را پرورانده است.
از آغازین سال‌های تحصیل به امر تبلیغ اهتمام داشته و به نقاط گوناگونی رفته و مردم آنجا را ارشاد نموده است. همچنین در برخی سمینارها و همایش‌های علمی، مانند کنگره شیخ انصاری، شیخ فضل الله نوری، میبدی، سید حسن مدرس، میرزا کوچک خان، سید شرف‌‌الدین و کنگره امام رضا علیه‌السلام و نیز همایش اقتصاد اسلامی به ایراد سخن پرداخته است.
از کارهای مهم ایشان در این عرصه، تهیه، تنظیم و چاپ آثار سه کنگره عظیم شیخ مفید، مقدس اردبیلی و آقا حسین خوانساری است که حدود ۵ سال، بیشتر اوقات ایشان را به خود مصروف داشته است. پس از آن نیز تنظیم آثار کنگره فاضلین نراقی و نخبگان گلپایگان و چاپ آن به عهده ایشان بوده است.
آیت الله استادی سه سال مدیر حوزه علمیه قم و پنج سال سرپرست کتابخانه مسجد اعظم بود و چند سال است که عضو شورای عالی حوزه علمیه قم می‌باشد. او حدود شش سال از اعضای هیأت امنای دائرة‌المعارف اسلامی، سه سال از اعضای مشاوران کتابخانه آستان قدس رضوی بود و حدود سی سال است که به همراه آیت الله خرازی، در هیأت مدیره مؤسسه در راه حق می‌باشد.
پیوندها
منابع
- آیت الله استادی مقدم، سایت شخصیت نگار، بازیابی:۸ شهریور ۱۳۹۳
- مجلس خبرگان و مشروعیت نظام/ گفت و گو، پایگاه اندیشوران، بازیابی:۸ شهریور ۱۳۹۳
آرشیو عکس و تصویر
نشسته از راست: علی احمدی میانجی، ناشناس، محمدهادی معرفت، سید محسن خرازی، سید مهدی روحانی و ابراهیم رمضانیان فردویی - ایستاده از راست: محمد علی شاه آبادی، رضا استادی مقدم و ناشناس
از راست: ابوالفضل خوانساری، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، احمد بیگدلی آذری قمی، علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، ناصر مکارم شیرازی، ناشناس، جلال طاهر شمس گلپایگانی، رضا استادی مقدم و علی اکبر مسعودی خمینی
از راست: ناشناسان، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سید احمد موسوی مصطفوی خمینی، ناشناسان، سید مهدی روحانی، رضا استادی مقدم و ناشناسان (کلنگ زنی ساختمان جدید کتابخانه آیت الله مرعشی در قم)
ردیف جلو از راست: ابوالقاسم خزعلی، ناشناس، و رضا استادی مقدم
از راست: سید میرتقی حسینی گرگانی، ناشناس، ناشناس، محسن قرائتی و رضا استادی مقدم
از راست: ناشناس، رضا استادی مقدم، سید علی حسینی خامنه ای و سید و سید جعفر کریمی دیوکلایی
رضا استادی مقدم و سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی