نور
راغب در مفردات می گوید: نور روشنی منتشر شده است که به دیدن کمک می کند و دو گونه است: دنیوی و اخروی. نور دنیایی نیز دو نوع است: نوعی معقول به چشم بصیرت و آن چیزی است که از امور الهیه منتشر می شود مانند عقل و نور قرآن و نوعی محسوس به چشم سر و آن چیزی است که از اجسام نورانی منتشر می شود مانند خورشید و ماه و ستارگان و اجرام نورانی.
پس از نور الهی که در قرآن آمده مانند:
- «قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ». (سوره مائده/ 15)
- «وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها». (سوره انعام/ 122)
- «ما كُنْتَ تَدْرِي مَاالْكِتابُ وَلَا الْإِيمانُ وَلكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا». (سوره شورى/ 52)
- «أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى نُورٍ مِنْ رَبِّهِ». (سوره زمر/ 22)
- «نُورٌ عَلى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ». (سوره نور/ 35)
و از نور محسوس به چشم سر:
- «هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَالْقَمَرَ نُوراً». (سوره يونس/ 5)
و از نور اخروی:
- «يَسْعى نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ». (سوره حديد/ 12)
- «وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا». (سوره تحريم/ 8)
- «انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ». (سوره حديد/ 13)
- «فَالْتَمِسُوا نُوراً». (سوره حديد/ 13)
و گفته می شود خدا آن را روشن نمود و آن را نور داد و خدا خودش را نور نام برده از این نظر که او نورانی کننده است. چنانچه فرموده: «اللَّهُ نُورُالسَّماواتِ وَالْأَرْضِ» (سوره نور/ 35) و این نامگذاری خدا خودش را به اسم نور به خاطر مبالغه در کارش یعنی نور بخشیدن است.
نور از اسامی قرآن
«نور» یکی از اسامی و صفات قرآن است: «...وَأَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا»؛ و ما به سوی شما نوری تابناک فرو فرستاده‌ایم. (سوره نساء/ 174)
درباره اطلاق «نور» بر قرآن چند وجه ذکر شده است:
- قرآن راه سعادت انسان را روشن می‌کند و او را از ظلمت جهل و شرک و بت‌پرستی نجات می‌دهد.
- به لحاظ حقیقت متعالیه قرآن که از سرچشمه بی‌نهایت نور، یعنی خدای متعالی صادر شده است.
- چون قرآن باعث پیداشدن و قرارگرفتن نور ایمان در قلب می‌شود، «نور» نامیده شده است.
- قرآن روشن‌کننده همه حقایق و معنویات، مبدأ و معاد، حلال و حرام و امور دنیا و آخرت است؛ پس «نور» است.
پانویس
منابع
- ویکی علوم اسلامی (اصطلاح نامه علوم قرآنی، بخش اسامی و صفات قرآن)
- راغب اصفهانی، مفردات، ذیل واژه "نور".
| قرآن | |
| متن و ترجمه قرآن | |
| اوصاف قرآن | (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن) |
| اجزاء قرآن | آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه |
| ترجمه و تفسیر قرآن | تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن |
| علوم قرآنی | تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه |
| دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ | |
| تلاوت قرآن | تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن |
| رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن | |