یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث (کتاب)

کتاب «یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث»: شامل سیصد آیه و هفتصد حدیث تألیف آیت الله ناصر مکارم شیرازی مرجع تقلید، مفسّر قرآن، مفسّر نهج البلاغه و پژوهشگر نامی علوم اسلامی قرن معاصر است.

درباره مؤلف

حضرت آیت‌ الله العظمى مکارم شیرازى در سال ۱۳۰۵ هجرى شمسی در شهر شیراز در میان یک خانواده ی مذهبى که به فضائل نفسانى و مکارم اخلاقی معروفند دیده به جهان گشود. جدّ اعلاى ایشان حاج محمّد باقر که از تجّار شیراز به شمار می رفت، در سراى نو شیراز به تجارت اشتغال داشت، لباسى شبیه لباس روحانیت می‌ پوشید و پیوسته در مسجد مولاى شیراز به جماعت حاضر مى‎شد و مورد تکریم و احترام و اطمینان بود. جدّ ایشان مرحوم حاج محمّد کریم فرزند حاج محمّد باقر که او نیز عمّامه‌ اى بر سر داشت و در بازار در اثناى کار، کلاه پوستینى بر سر می گذاشت، در سراى گمرک شیراز و سپس در بازار وکیل به تجارت مشغول بود، همواره در مسجد مولاى شیراز در نماز جماعت شرکت می کرد و از مرتبطین و نزدیکان مرحوم آیت‌ اللّه العظمى حاج شیخ محمّدجعفر محلّاتى رحمه‌ الله پدر مرحوم آیت‌ اللّه العظمى حاج شیخ بهاءالدّین محلاتى و مرحوم آیت‌ اللّه حاج سید محمّد جعفر طاهرى رحمه‌ الله به حساب می آمد.

نبوغ استاد از اوایل کودکی امری مشهود بود و در هر مرحله از مراحل عمرش آشکارتر می گشت. ایشان در حدود ۱۴ سالگى رسمأ دروس دینى را در مدرسه آقا باباخان شیراز آغاز کردند و در مدّت اندکى نیاز هاى خود را از علوم: صرف، نحو، منطق، بیان و بدیع تأمین نمودند. سپس توجّه خود را به رشته ی فقه و اصول معطوف ساختند و به خاطر نبوغ فوق‌ العاده‌ اى که داشتند مجموع دروس مقدّماتى و سطح متوسّط و عالى را در مدّتى نزدیک به چهار سال! به پایان رساندند. در همین سال‌ها گروهى از طلّاب حوزه علمیه ی شیراز را نیز با تدریس خود بهره‌ مند می ‌ساختند. انتقادها و نظرات معظّم‌ له در قم، تدریس و یا اضافه نسبت به متون علمى حوزه‌ ها، آینده ی درخشان علمى ایشان را قطعى می ساخت و در محافل علمى و روحانى آن دیار، استعداد، نبوغ، دقّت و عمق تفکر معظّم ‌له درج می ‌شد و کسى نمی توانست این فضیلت خدادادى را انکار کند.

این ستاره ی فروزان، در حالى که هنوز بیش از هیجده سال از عمر شریفش نگذشته بود با فکر نافذ و قلمى روان، حاشیه‌ اى بر کتاب کفایة الأصول نوشت که نقاط مبهمى از این کتاب را روشن مى ساخت. ایشان در ۱۸ سالگى وارد حوزه علمیه قم شدند و قریب پنج سال از جلسات علمى و درس اساتید بزرگ آن زمان مانند حضرت آیت‌‌ الله العظمى بروجردى و آیات برزگ دیگر – (رضوان ‌الله‌ علیهم) بهره گرفتند. معظّم ‌له براى آشنایى با نظرات و افکار اساتید بزرگ یکى از حوزه‌ هاى عظیم شیعه در سال ۱۳۲۹هـ.ش وارد حوزه علمیه ی نجف اشرف گردید و در آنجا در دروس اساتید عالى مقام و بزرگى همچون آیات عظام: آقاى حکیم و آقاى خوئى و آقاى عبدالهادى شیرازى و اساتید برجسته ی دیگر –قدس ‌الله اسرارهم- شرکت جستند.

معظّم‌ له در سن ۲۴ سالگى به اخذ اجازه اجتهاد مطلق از محضر دو نفر از آیات بزرگ نجف نائل شدند و حضرت آیت‌ الله العظمى حکیم تقریظ کوتاه و پر محتوایى بر تقریرات ایشان از درس فقه (ابواب طهارت) نوشتند که بسیار ممتاز است. اقتباس و استفاضه از فیوض علمى دروس اساتید نجف همچنان ادامه داشت تا این که بر اثر نبود وسایل و امکانات، در ماه شعبان ۱۳۳۰ هـ.ش به ایران بازگشتند و در شهر مقدّس قم که آن روز مشتاق رجال علمى بود مأوا گزیدند و در جمعى که باید بعدا اثرى بس عظیم به وجود آوردند وارد شدند. حضرت آیت‌ الله العظمى مکارم شیرازى بعد از بازگشت به ایران به تدریس سطوح عالى و سپس خارج اصول و فقه پرداختند و قریب ۵۷ سال است که حوزه ی گرم درس خارج ایشان مورد استقبال طلّاب و بسیارى از کتب مهم فقهى را پس از تدریس به رشته تحریر درآورده اند. در حال حاضر حوزه ی درس خارج ایشان یکى از پرجمعیت‌ ترین دروس حوزه علمیه ی شیعه است و قریب به دو هزار نفر از طلّاب و فضلاى عالیقدر از محضر ایشان استفاده می‌کنند.

ایشان از آغاز دوران جوانى به تألیف کتاب در رشته‌ هاى مختلف عقاید و عرفان اسلامى و مسأله ی ولایت و سپس تفسیر و فقه و اصول پرداختند، که بسیاری از این کتب به زبانهای دیگر نیز ترجمه شده است که همین امر سبب شده که ایشان یکى از مؤلفان بزرگ جهان اسلام محسوب شوند.

تألیفات

تألیفات و آثار معظّم له تا کنون حدود یکصد و پنجاه جلد کتاب به چاپ رسیده که بعضی از آنها بیش از ۳۰ بار تجدید چاپ شده و بعضی به بیش از ده زبان زنده ی دنیا ترجمه شده و در کشورهای مختلف انتشار یافته است.

مشخصات کتاب

کتاب «یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث» شامل: سیصد آیه و هفتصد حدیث برگرفته از تفسیر نمونه است که می تواند گام مثبتی در طریق ارتقای سطح اخلاق عملی باشد.

نمونه ای از متن:

امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل می کنند: هنگامی که نامه های اعمال گشوده می شود و ترازوهای عدالت پروردگار نصب می گردد، برای کسانی که گرفتار بلاها و حوادث سخت شدند و استقامت ورزیدند نه، میزانِ سنجشی نصب می شود و نه نامه ی عملی گشوده می شود. هنگامی که پیامبر(ص) این جمله را فرمود، به عنوان شاهد، این آیه را تلاوت کردند: خداوند اجر صابران را بی حساب می دهد.

منابع

• یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث، تدوین حسین حسینی، انتشارات موسسه دارالکتب الاسلامیه، 1381.
• سایت پورتال اهل بیت (ع)_ وابسته به مجمع جهانی اهل بیت (ع)
• وبسایت تبیان اردبیل
• پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت
• دانشنامه ویکی فقه _ ناصر مکارم شیرازی
• مشخّصات کتاب یکصد موضوع اخلاقی در قرآن وحدیث در كتابخانه ی موسسه علمی فرهنگي دارالحدیث