آل‌مظفر (خاندان)آلِ مُظَفَّر، خاندانی از عالمان و ادیبان شیعی است که برخی از افراد آن از نیمۀ سدۀ ۱۲ق/۱۸م در نجف اشرف شهرت یافتند و گروهی از آنان در الجزایر سکنی گزیدند و الجزایری خوانده شدند. ۱ - شهرتاین خاندان به سبب انتساب به یکی از نیاکانشان، مظفر بن احمد بن محمد بن علی بن حسین، به آل مظفر شهرت یافتند. ۲ - قبیلهگفته شده است که مظفر بن احمد از قبیلۀ آل علی از اعراب حوالی مدینه بوده است. ۳ - جزایریوی در جزایر از نواحی بصره ساکن شد و از این‌رو خاندان او به جزایری نیز شهرت یافته‌اند. [۱]
آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر، ماضی‌النجف و حاضرها، ج۳، ص۳۶۰، نجف، ۱۳۷۶ق.
۴ - مشهورترین افراد خاندانمشهورترین افراد این خاندان پنج نفر بودند. ۴.۱ - عبدالمهدی بن ابراهیمعبدالمهدی بن ابراهیم بن نعمه مظفر صَیْمَری نجفی (د ۱۳۶۳ق/۱۹۴۴م)، مجتهد شیعی عراقی و معروف به پرهیزکاری و حسن اخلاق. وی در نجف نزد سیدمحمدکاظم یزدی و شیخ‌الشریعۀ اصفهانی و علی بن باقر جواهری درس خواند و در عشار بصره مسکن گزید و درگذشت. [۲]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۱۶۹، بیروت، ۱۹۸۴م.
[۳]
آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، ج۱، ص۱۲۴۰، قرن ۱۳ و قرن ۱۴.
[۴]
آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، ج۱، ص۱۲۴۱، قرن ۱۳ و قرن ۱۴.
[۶]
حرزالدین، محمد، معارف‌الرجال، ج۲، ص۷۱، قم، ۱۴۰۵ق.
[۷]
حرزالدین، محمد، معارف‌الرجال، ج۲، ص۷۲، قم، ۱۴۰۵ق.
او نویسندۀ کتاب ارشادالامّة للتمسک بالائمّة است که در ۱۳۴۸ق/۱۹۲۹م در نجف چاپ شده است.۴.۲ - محمد بن عبداللـهمحمد بن عبداللـه بن محمد مظفر نجفی (۱۲۵۶-۱۳۲۲ق/۱۸۴۰-۱۹۰۴م)، فقیه شیعی عراقی و آگاه به علم قرائت قرآن. او در نجف زاده شد و در نزد شیخ راضی بن محمد نجفی درس خواند و خود مدرس فقه شد. کتابی در شرح شرایع دارد به نام توضیح‌الکلام فی شرح شرایع‌الاسلام که به خط خود وی در دو جلد در کتابخانه‌اش در نجف موجود است. نیز رساله‌ای دربارۀ علم قرائت قرآن دارد. وی در پایان زندگی نابینا شد و به بیماری وبا در نجف درگذشت. [۹]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۴۴، بیروت، ۱۹۸۴م.
۴.۳ - محمدحسن بن محمدمحمدحسن بن محمد بن عبداللـه مظفر (۱۳۰۱-۱۳۷۵ق/۱۸۸۴-۱۹۵۵م)، فقیه، اصولی و متکلم امامی عراقی و معروف به پرهیزکاری. در نجف زاده شد و نزد آخوند خراسانی، علی بن باقر جواهری و محمدکاظم یزدی درس خواند و از شیخ الشریعۀ اصفهانی و آقابزرگ تهرانی اجازۀ روایت گرفت و در ۲۳ ربیع‌الاول /۹ نوامبر در بغداد درگذشت. او را آثاری بدین شرح است: دلایل‌الصدق، در سه جلد بزرگ در رد کتاب ابطال نهج‌البلاغة ابن روزبهان (ابطال نهج‌البلاغة در رد کتاب کشف‌الحق علامۀ حلی نوشته شده است.) تألیف این کتاب که در پایان آن از مباحث فقهی نیز سخن به میان آمده است، در ۱۳۵۰ق/۱۹۳۱م خاتمه یافت. این کتاب در تهران (۱۳۶۹ و ۱۳۷۲ق/۱۹۵۰ و ۱۹۵۳م) و در نجف (۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م) به چاپ رسیده است؛ الافصاح فی احوال رجال‌الصحاح، در یک جلد که در آن به ارزیابی برخی از راویان الصحاح السته پرداخته است؛ حاشیه‌ای بر کتاب کفایة‌الاصول آخوند خراسانی؛ حاشیه‌ای بر کتاب العروة الوثقی محمدکاظم یزدی؛ شرح‌القواعد علامۀ حلی که در ۱۳۷۸ق/۱۹۵۸م در نجف چاپ شده است. وی شعر نیز می‌سروده است و نمونه‌ای از اشعار او را علی خاقانی در شعراءالغری، تألیف حدود ۱۳۶۱ق/۱۹۴۲م، آورده است. [۱۳]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۹۵-۹۶، بیروت، ۱۹۸۴م.
[۱۴]
آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، ج۱، ص۴۳۱، قرن ۱۳ و قرن ۱۴.
۴.۴ - محمد حسین بن محمدمحمد حسین بن محمد بن عبداللـه مظفر (۱۳۱۲-۱۳۸۱ق/۱۸۹۴-۱۹۶۱م)، روحانی، ادیب، شاعر و مورخ شیعی عراقی. او در نجف زاده شد و در همان‌جا درگذشت. نزد میرزای نایینی، آقاضیاء عراقی، سیدابوالحسن اصفهانی و برادر خود شیخ محمدحسن درس خواند و از سیدعبدالحسین شرف‌الدین و آقابزرگ تهرانی اجازۀ روایت گرفت. وی نثر را خوب می‌نوشت و به هنگام نیاز روحی شعر نیز می‌سرود. تألیفات او عبارت است از: الاسلام، نشوؤه و ارتقاؤه؛ تاریخ‌الشیعة، که در نجف در ۱۳۶۱ق/۱۹۴۲م چاپ شده است؛ التهاب نیران‌الاحزان و مُثیر‌اکتیاب الاشجان، که در ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م و ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م در نجف چاپ شده است؛ میثم التمار؛ مؤمن الطاق. که رساله‌ای است دربارۀ زندگی ابوجعفر مؤمن الطاق محمد بن علی النعمان، چاپ نجف، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م؛ حاشیه بر الفین الفارق بین الصدق و الیمین، چاپ نجف، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م؛ الامام الصادق، در دو جزء چاپ نجف، ۱۳۶۹ق/۱۹۵۰م؛ الثقلان، الکتاب و العترة، چاپ نجف، ۱۳۶۷ق/۱۹۴۸م؛ الشعائر الحسینیة، که در ۱۳۴۷ق/۱۹۲۸م در بغداد به چاپ رسیده است؛ علم الامام؛ حیاة‌الصادق، چاپ نجف، ۱۳۶۵ق/۱۹۴۶م؛ الشیعة و الامامة؛ الفرحة الانسیة فی شرح النفحة القدسیة، که در ۱۳۴۵ق/۱۹۲۷م در نجف به چاپ رسیده است؛ الشیعة فی التاریخ. نمونه‌هایی از شعر او را علی خاقانی در شعراءالغری یاد کرده است. [۱۷]
آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر، ماضی‌النجف و حاضرها، ج۳، ص۳۷۰، نجف، ۱۳۷۶ق.
[۱۸]
آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر، ماضی‌النجف و حاضرها، ج۳، ص۳۷۱، نجف، ۱۳۷۶ق.
[۱۹]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۰۷، بیروت، ۱۹۸۴م.
[۲۰]
آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، ج۱، ص۶۴۶، قرن ۱۳ و قرن ۱۴.
[۲۱]
آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، ج۱، ص۶۴۷، قرن ۱۳ و قرن ۱۴.
۴.۵ - محمدرضا بن محمدمحمدرضا بن محمد بن عبداللـه مظفر (۱۳۲۲-۱۳۸۴ق/۱۹۰۴-۱۹۶۴م)، فقیه، اصولی، ادیب و متفکر شیعی عراقی. وی در نجف زاده شد و در همان‌جا درگذشت. فقه و اصول را نزد میرزای نایینی، آقاضیاء عراقی و برادرش محمدحسن و فلسفه را نزد شیخ محمدحسین اصفهانی خواند. او حتی به فراگرفتن دانش‌های نوین از جمله ریاضیات روی آورد و بر اثر برخورداری از یک ذهن باز در شکوفایی حرکت فکری و دینی نجف و شناساندن معارف اسلامی و مذهب تشیع سهم مؤثر داشت. وی در ۱۳۵۴ق/۱۹۳۵م جمعیت منتدی‌النشر را که مشتمل بر یک مجموعۀ آموزشی به روش نوین بود و نقش مهمی در شکوفایی و تعمیق معارف و علوم اسلامی و زدودن پیرایه‌ها داشت، تأسیس کرد. از آثار اوست: اصول‌الفقه، چاپ نجف ۱۳۷۸ و ۱۳۸۰ق/۱۹۵۸ و ۱۹۶۰م؛ الرد علی السقیفة، چاپ نجف، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م؛ علی هامش السقیفة، چاپ نجف، ۱۳۷۳ق/۱۹۵۴م؛ حاشیه‌ای بر خیارات کتاب مکاسب شیخ مرتضی انصاری؛ المنطق در دو جزء، چاپ نجف، ۱۳۷۷ق/۱۹۵۷م؛ احلام الیقظة، که شرح حال صدرالدین شیرازی نویسندۀ کتاب الاسفار الاربعة است؛ فلسفه ابن سینا که شرح حال ابن سینا و نقد برخی نظرات اوست؛ عقاید‌الشیعة که سه بار در ۱۳۷۳، ۱۳۸۱، ۱۳۸۲ق/۱۹۵۴ و ۱۹۶۱ و ۱۹۶۲م در نجف به چاپ رسیده است و مجموعه‌ای از اشعار که علی خاقانی در شعراءالغری آورده است. [۲۲]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۲۷، بیروت، ۱۹۸۴م.
[۲۳]
آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، ج۱، ص۷۷۲، قرن ۱۳ و قرن ۱۴.
[۲۴]
آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، ج۱، ص۷۷۳، قرن ۱۳ و قرن ۱۴.
[۲۵]
آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر، ماضی‌النجف و حاضرها، ج۳، ص۳۷۴، نجف، ۱۳۷۶ق.
۵ - فهرست منابع(۱) آقابزرگ، الذریعة. (۲) آقابزرگ، طبقات‌اعلام‌الشیعه، قرن ۱۳ و قرن ۱۴. (۳) آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر، ماضی‌النجف و حاضرها، نجف، ۱۳۷۶ق. (۴) امین، محسن، اعیان‌الشیعه، بیروت، ۱۹۸۳م. (۵) حرزالدین، محمد، معارف‌الرجال، قم، ۱۴۰۵ق. (۶) زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، ۱۹۸۴م. (۷) کحاله، عمررضا، معجم‌المؤلفین، بیروت، ۱۳۷۶ق. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌مظفر»، ج۲، ص۴۶۹. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
|