ابن‌معصوم ابراهیم حسینی قزوینیاِبْراهیمِ قَزْوینی، ابن معصوم بن فصیح حسینی (۱۰۶۵- ۱۱۴۵ق/ ۱۶۵۵-۱۷۳۲م)، فقیه و عالم. ۱ - زندگیاِبْراهیمِ قَزْوینی، ابن معصوم بن فصیح حسینی در تبریز زاده شد، ولی در قزوین زیست و همان‌جا درگذشت. تاریخ وفات او را ۱۱۴۸ و ۱۱۴۹ق نیز نوشته‌اند. [۱]
آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۳، ص۳۳۷.
۲ - اساتیدوی نزد پدر خویش و چند تن از عالمان بنام آن روزگار مانند حسین بن جعفر خوانساری، امیر عبدالباقی، محمدباقر بن محمدباقر هزار جریبی غروی، شیخ محمدمهدی فتونی عاملی ، شیخ یوسف بحرانی صاحب حدائق، (۱۱۸۶ ق/ ۱۷۷۲م)، محمدباقر مجلسی (۱۱۱۰ق/ ۱۶۹۸م)، آقا جمال خوانساری و شیخ جعفر قاضی درس خوانده و از ۴ تن اخیر اجازه روایت نیز یافته است. [۲]
نوری طبرسی، میرزاحسین، ج۳، ص۳۸۴، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
[۳]
مدرس، محمدعلی، ج۴، ص۴۵۰، ریحانة الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
۳ - محل تحصیلهر چند تصریح نشده که قزوینی در کجا درس خوانده است، اما گویا تحصیلات وی بیشتر در عراق و به خصوص در حوزه علمیّه نجف بوده و عالم معروف شیخ عبدالنّبی قزوینی از شاگردان او به شمار آمده است. [۴]
مدرس، محمدعلی، ج۴، ص۴۵۰، ریحانة الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
هم‌چنین نقل شده است که در کتابخانه‌اش ۵۰۰، ۱جلد کتاب وجود داشته که در تمام آن‌ها اثری از حاشیه و یا تصحیح وی موجود بوده است. [۵]
امین، محسن، ج۲، ص۲۲۷، اعیان الشیعة، بیروت، ۱۹۸۳م.
۴ - آثاربعضی از آثار وی عبارتند از سلاح المؤمنین در دعا، خطی و موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی [۶]
آستان قدس، فهرست، ج۶، ص۲۵۰.
و نیز کتابخانه ابوالحسن اصفهانی [۷]
آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۰.
رساله‌ای در فرق صغیره و کبیره، (عربی) خطی، از مجموعه‌ای موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی شم ۱. [۸]
شورا، خطّی، ج۵، ص۲۰۴.
مدرّس نام آن را تحقیق الصّغیرة و الکبیرة آورده است [۹]
مدرس، محمدعلی، ج۴، ص۴۵۰، ریحانة الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
تحصیل الاطمئنان فی شرح زبدة البیان فی تفسیر آیات الاحکام من القرآن (زبدة البیان تألیف مقدس اردبیلی است) که نسخه خطی آن در کتابخانه مجلس شورای اسلامی شم ۱ [۱۰]
شورا، خطّی، ج۱۶، ص۴۱۵.
و کتابخانه مدرسه آخوند [۱۱]
همدان، خطّی، ج۱، ص۷۰-۷۱.
موجود است؛ تتمیم امل الآمل [۱۲]
آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۳، ص۳۳۷.
حاشیة علی مدارک الاَحکام فی شرح شرائع الاسلام [۱۳]
آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۱۹۶.
و حاشیة علی مسالک الاَفهام فی شرح شرائع الاسلام. [۱۴]
آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۱۹۶.
افزون بر این‌ها آثار دیگری هم به ابراهیم منسوب است از قبیل تحقیق البداء، تحقیق العلم الالهی، اجوبة المسائل الفقهیّة و العقلیة، حاشیه بر شرح لمعه، مقامات (نظیر مقامات حریری)، مجموعه‌ای از رسایل در علوم و نیز اشعار. [۱۵]
امین، محسن، ج۲، ص۲۲۷، اعیان الشیعة، بیروت، ۱۹۸۳م.
[۱۶]
مدرس، محمدعلی، ج۴، ص۴۵۰، ریحانة الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
۵ - فهرست منابع(۱) آستان قدس، فهرست. (۲) آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة. (۳) امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، ۱۹۸۳م. (۴) شورا، خطّی. (۵) مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش. (۶) نوری طبرسی، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق. (۷) همدان، خطّی. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن معصوم ابراهیم قزوینی»، ج۲، ص۷۰۸. رده‌های این صفحه : تراجم | علمای شیعه | علمای قرن دوازدهم | فقهای شیعه | فقیهان شیعه سده یازدهم (قمری)
|