زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ابوزید تاجوری





تاجوری، ابوزید عبدالرحمان بن محمد بن احمد مغربی طرابلسی، مشهور به تاجوری (سدۀ ۱۰ق/۱۶م)، فقیه مالکی و عالم علم میقات می‌باشد.


۱ - زادگاه



زادگاه وی احتمالاً تاجوره، در حومه شرقی طرابلس غرب (پایتخت کنونی جمهوری لیبی ) یا محله باب تاجورۀ این شهر (دروازۀ شرقی طرابلس) بوده است.

۲ - تحصیل و تدریس



شاگرد نامدارش بدرالدین قرافی (ه‌ م) در کتاب توشیح الدیباج آورده است که تاجوری از شمس‌الدین لقانی (د ۹۳۵ق/ ۱۵۲۹م) و برادرش ناصرالدین لقانی (د ۹۵۸ق/ ۱۵۵۱م) فقه آموخت. وی در روزگار سلطان سلیمان قانونی (حک‌ ۹۲۶-۹۷۴ق/۱۵۲۰-۱۵۶۶م) به‌ «روم» (متصرفات عثمانی در آسیای‌صغیر و شبه‌جزیرۀ بالکان) سفر کرد. در این روزگار زبان ترکی را فرا گرفت، هرچند که بدین زبان، مگر به ضرورت سخن نگفت. پس از آن به قاهره رفت و در مدرسه عینیه در نزدیکی الازهر به تدریس التهذیب برادعی، رساله ابن ابی زید و الموطأ مالک ــ که علاقه بسیار بدانها داشت ــ مشغول شد.

۳ - تاریخ ولادت و درگذشت



وی ظاهراً درحدود سال ۹۶۰ق/ ۱۵۵۳م درگذشت.
[۱] بدرالدین قرافی، محمد، ج۱، ص۱۲۰-۱۲۲، توشیح الدیباج، به کوشش احمد شتیوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
[۲] که خلاصه این گزارش را آورده است، بابا تنبکتی، ج۱، ص۲۶۳، احمد، نیل الابتهاج، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه، طرابلس، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
[۳] مخلوف، محمد، ج۱، ص۲۸۰، شجرةالنور الزکیة، قاهره، ۱۳۵۰ق.

حاجی خلیفه تاریخ تألیف مقدمة التوتیة (یا رسالة فی فصول الاربع) تاجوری را۹۹۹ق/۱۵۹۱م دانسته است
[۴] حاجی خلیفه، کشف، ج۲، ص۱۷۹۹.
که‌برخی آن را به عنوان سال‌ مرگ وی پذیرفته‌اند؛ زوتر در میان دست‌نوشته‌های آثار وی اشاراتی به سال ۹۸۱ق/ ۱۵۷۳م را یافته است. اما این تاریخ‌ها باتوجه به تاریخ نگارش توشیح الدیباج نادرست می‌نماید. باتوجه به سال مرگ شمس‌الدین لقانی و درنظر داشتن این نکته که این دو برادر دست کم در سالهای پایان عمر در قاهره به تدریس مشغول بوده‌اند،
[۵] بدرالدین قرافی، محمد، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۴، توشیح الدیباج، به کوشش احمد شتیوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
[۶] بابا تنبکتی، احمد، ج۱، ص۵۸۶-۵۸۷، نیل الابتهاج، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه، طرابلس، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
[۷] بابا تنبکتی، احمد، ج۱، ص۵۹۰-۵۹۱، نیل الابتهاج، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه، طرابلس، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
می‌توان حدس زد که تاجوری در حدود سال ۹۱۵ق/ ۱۵۰۹م زاده شده، از دوران نوجوانی در مصر تحت سلطۀ عثمانی می‌زیسته، و پس از مسافرت به دیگر متصرفات این امپراتوری، به مصر بازگشته، و در نیمه دوم سدۀ ۱۰ق درگذشته است.

۴ - آثـار



۱. رسالة فی العمل بربع المقنطرات.
۲. مقدمة التوتیة فی المیقات یا رسالة فی الفصول الاربعة، دربارۀ تشخیص اوقات نماز در فصول چهارگانه و تعیین سمت قبله .
[۸] خدیویه، فهرست، ج۵، ص۲۸۹.
[۹] خدیویه، فهرست، ج۵، ص۳۱۸.

۳. شرحی‌بر الرسالة الفتحیة فی الاعمال الجیبیه سبط ماردینی. به گفته آلوارت تاجوری این کتاب را در ۹۴۴ق/ ۱۵۳۸م به پایان رسانده است.
۴. مناسک الحج.

۵ - فهرست منابع



(۱) بابا تنبکتی، احمد، نیل الابتهاج، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه، طرابلس، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
(۲) بدرالدین قرافی، محمد، توشیح الدیباج، به کوشش احمد شتیوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
(۳) حاجی خلیفه، کشف.
(۴) خدیویه، فهرست.
(۵) مخلوف، محمد، شجرةالنور الزکیة، قاهره، ۱۳۵۰ق.

۶ - پانویس


 
۱. بدرالدین قرافی، محمد، ج۱، ص۱۲۰-۱۲۲، توشیح الدیباج، به کوشش احمد شتیوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
۲. که خلاصه این گزارش را آورده است، بابا تنبکتی، ج۱، ص۲۶۳، احمد، نیل الابتهاج، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه، طرابلس، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۳. مخلوف، محمد، ج۱، ص۲۸۰، شجرةالنور الزکیة، قاهره، ۱۳۵۰ق.
۴. حاجی خلیفه، کشف، ج۲، ص۱۷۹۹.
۵. بدرالدین قرافی، محمد، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۴، توشیح الدیباج، به کوشش احمد شتیوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
۶. بابا تنبکتی، احمد، ج۱، ص۵۸۶-۵۸۷، نیل الابتهاج، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه، طرابلس، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۷. بابا تنبکتی، احمد، ج۱، ص۵۹۰-۵۹۱، نیل الابتهاج، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه، طرابلس، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۸. خدیویه، فهرست، ج۵، ص۲۸۹.
۹. خدیویه، فهرست، ج۵، ص۳۱۸.


۷ - منبع


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تاجوری»، ج۱۴، شماره۵۶۸۱.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.