زمان تقریبی مطالعه: 11 دقیقه
 

اختصاصات محمد (قرآن)





در قرآن کریم برخیاز اختصاصات و ویژگی‌های خاص پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی شده‌اند. در این مقاله آیات مرتبط با اختصاصات حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌وند.


۱ - ختم نبوت



ختم نبوّت و رسالت، با پيامبرى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ‌ ....

۲ - وجوب تهجد



وجوب تهجّد و نماز شب بر محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از اختصاصات آن حضرت:
۱. وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى‌ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً . «نافلة لك» يعنى زياده بر فرايض، زيرا نماز شب بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله واجب بوده است.
۲. وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ . مقصود از «و من اللّيل» نماز شب است.
۳. يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا. مقصود از «قم اللّيل ...» امر خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است كه هر شب براى نماز بيدار شود و آن را به‌جا آورد.
۴. إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى‌ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ‌ ... فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ ... بنا بر اينكه نماز شب بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله واجب بوده باشد.

۳ - مباح شدن برخی محرمات مکه



مباح و روا شدن برخى محرّمات مکّه بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در ساعتى از فتح مکّه، از اختصاصات آن حضرت:
لا أُقْسِمُ بِهذَا الْبَلَدِ وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ. در احتمالى «و انت حلٌّ» يعنى براى تو در فتح مکّه‌ كشتن كافرانى كه بخواهى حلال است، چنانكه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: براى كسى پيش از من و يا بعد از من كشتن فردى حلال نشده است و براى من فقط ساعتى از روز حلال شده است.

۴ - حرمت ازدواج با همسران پیامبر



حرمت ابدى ازدواج با همسران محمّد، از ويژگيهاى آن حضرت:
۱. النَّبِيُّ أَوْلى‌ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ‌ ... از اينكه همسران پیامبر به منزله مادران دانسته شده‌اند، حرمت ابدى ازدواج با آنان معلوم مى‌شود.
۲. ... وَ ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَ لا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذلِكُمْ كانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيماً.

۵ - مباح بودن ازدواج به صورت هبه



مباح و حلال بودن ازدواج، به صورت هبه و بدون اجراى صیغه و مهریّه، از ويژگيهاى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنا لَكَ‌ ... وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَها خالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ‌ ... بنا بر روايت امام صادق علیه‌السلام اگر زنى خود را به‌رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله هدیه مى‌كرد و پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نيز وى را مى‌خواست آن زن بدون مهريّه و بدون صیغه عقد بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مباح و حلال مى‌شد.

۶ - جهانشمولی رسالت پیامبر



جهانشمولى رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از اختصاصات آن حضرت:
۱. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى‌ قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ.
۲. قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ كَلِماتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ.
۳. وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعالَمِينَ.
۴. وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلَّا كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيراً وَ نَذِيراً وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ.

۷ - عدم عذاب استیصال بر مردم



نازل نشدن عذاب استیصال بر مردم، به احترام پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از مختصّات آن حضرت:
وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ.

۸ - امی بودن پیامبر



امّی بودن، از ويژگيها و اختصاصات پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِي كانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‌ . امّى بودن، از صفات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است كه خداوند وى را به اين صفت اختصاص داد.
۲. وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذاً لَارْتابَ الْمُبْطِلُونَ.

۹ - جامعیت دین پیامبر



جامعيّت دین پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و پاسخگويى به نيازهاى هدايتى بشر، از ويژگى آن دين:
۱. وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ‌ . لازمه تمام بودن قرآن و اسلام، توان پاسخگويى به همه نيازها است، به‌گونه‌اى كه به بيرون از خود نيازى نداشته باشد، همان‌گونه كه راغب در مفردات گويد: تمام و كمال بودن شى‌ء، رسيدن آن به مرتبه‌اى است، كه نيازى به بيرون از خود نداشته باشد.
۲. فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ.

۱۰ - جاودانگی دین پیامبر



جاودانه بودن دین پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله تا قیامت، از اختصاصات آن حضرت:
۱. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى‌ قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ.
۲. فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ‌. «قيّم» به معناى پايدار و ثابت است كه مستلزم جاودانگى و ابدى بودن دين خواهد بود.
۳. رَسُولٌ مِنَ اللَّهِ يَتْلُوا صُحُفاً مُطَهَّرَةً وَ ما أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفاءَ وَ يُقِيمُوا الصَّلاةَ وَ يُؤْتُوا الزَّكاةَ وَ ذلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ.

۱۱ - غلبه دین پیامبر بر ادیان



پيروزى آيين پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و غلبه آن بر ادیان، از ويژگيهاى دین اسلام:
۱. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‌ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ.
۲. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‌ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفى‌ بِاللَّهِ شَهِيداً.
۳. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‌ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ.

۱۲ - تعداد همسران پیامبر



روا بودن ازدواج با بيش از چهار زن، از اختصاصات پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ زِينَتَها فَتَعالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَ أُسَرِّحْكُنَّ سَراحاً جَمِيلًا . بر اساس شأن نزول، همسران پيامبر در وقت نزول آيه، ۹ نفر بودند.
۲. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنا لَكَ أَزْواجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَ ما مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَ بَناتِ عَمِّكَ وَ بَناتِ عَمَّاتِكَ وَ بَناتِ خالِكَ وَ بَناتِ خالاتِكَ اللَّاتِي هاجَرْنَ مَعَكَ وَ امْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَها خالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ قَدْ عَلِمْنا ما فَرَضْنا عَلَيْهِمْ فِي أَزْواجِهِمْ وَ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ لِكَيْلا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً لا يَحِلُّ لَكَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا ما مَلَكَتْ يَمِينُكَ وَ كانَ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ رَقِيباً.

۱۳ - گواهی پیامبر در قیامت



گواهی و نظارت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در قيامت، بر تمامى امّتها و شاهدان آنها، از اختصاصات آن حضرت:
۱. فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى‌ هؤُلاءِ شَهِيداً.
۲. وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلى‌ هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‌ لِلْمُسْلِمِينَ.

۱۴ - تصدیق انبیاء پیشین



میثاق از انبياى پيشين براى تصدیق پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله و بشارت به آن، از ويژگيهاى آن حضرت:
وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ النَّبِيِّينَ لَما آتَيْتُكُمْ مِنْ كِتابٍ وَ حِكْمَةٍ ثُمَّ جاءَكُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَ‌ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلى‌ ذلِكُمْ إِصْرِي قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَكُمْ مِنَ الشَّاهِدِينَ.

۱۵ - معراج و مشاهده آات الهی



نيل پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به قرب حق، در معراج و مشاهده آیات الهی، از ويژگيهاى منحصر به فرد آن حضرت:
۱. سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى‌ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ.
۲. وَ هُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلى‌ ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى فَكانَ‌ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى‌ فَأَوْحى‌ إِلى‌ عَبْدِهِ ما أَوْحى‌.

۱۶ - مشاهده جبرئیل



مشاهده جبرئیل، به وسيله پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، به صورت اصلى‌اش در معراج و در كنار سدرةالمنتهی‌:
وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرى‌ عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‌ عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوى‌. مقصود از «رءاه نزلة أخرى» رؤیت جبرئیل به شكل اصلى‌اش، به وسيله پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است.

۱۷ - مصونیت کتاب پیامبر



مصونيّت كتابِ پيامبر (قرآن)، از هرگونه تحريفى، از مختصّات آن حضرت:
۱. إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ.
۲. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جاءَهُمْ وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِيزٌ لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ.

۱۸ - عناوین مرتبط



ویژگی‌های اسلام‌ (قرآن).

۱۹ - پانویس


 
۱. احزاب/سوره۳۳، آیه۴۰.    
۲. اسراء/سوره۱۷، آیه۷۹.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۶۷۰-۶۷۱.    
۴. ق/سوره۵۰، آیه۴۰.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۲۵۷.    
۶. مزمّل/سوره۷۳، آیات۱-۴.    
۷. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۷۱.    
۸. مزمّل/سوره۷۳، آیه۲۰.    
۹. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۷۶.    
۱۰. بلد/سوره۹۰، آیه۱.    
۱۱. بلد/سوره۹۰، آیه۲.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۷۴۷.    
۱۳. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۴، ص ۷۵۴.    
۱۴. احزاب/سوره۳۳، آیه۶.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۵۳۰.    
۱۶. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۳.    
۱۷. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۰.    
۱۸. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج ۴، ص ۲۹۱، ح ۱۷۷.    
۱۹. انعام/سوره۶، آیه۱۹.    
۲۰. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۸.    
۲۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۰۷.    
۲۲. سبأ/سوره۳۴، آیه۲۸.    
۲۳. انفال/سوره۸، آیه۳۳.    
۲۴. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۷.    
۲۵. ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۹، ص ۱۳۳.    
۲۶. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۸.    
۲۷. انعام/سوره۶، آیه۱۱۵.    
۲۸. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۷۵، «تمّ».    
۲۹. روم/سوره۳۰، آیه۳۰.    
۳۰. انعام/سوره۶، آیه۱۹.    
۳۱. روم/سوره۳۰، آیه۳۰.    
۳۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۱۶، «قوم».    
۳۳. بیّنه/سوره۹۸، آیه۲.    
۳۴. بیّنه/سوره۹۸، آیه۵.    
۳۵. توبه/سوره۹، آیه۳۳.    
۳۶. فتح/سوره۴۸، آیه۲۸.    
۳۷. صفّ/سوره۶۱، آیه۹.    
۳۸. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۸.    
۳۹. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج ۱۱، ص ۱۸۹.    
۴۰. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۰.    
۴۱. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۲.    
۴۲. نساء/سوره۴، آیه۴۱.    
۴۳. نحل/سوره۱۶، آیه۸۹.    
۴۴. آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۱.    
۴۵. اسراء/سوره۱۷، آیه۱.    
۴۶. نجم/سوره۵۳، آیات۷-۱۰.    
۴۷. نجم/سوره۵۳، آیات۱۳-۱۵.    
۴۸. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۴۲۶.    
۴۹. حجر/سوره۱۵، آیه۹.    
۵۰. فصّلت/سوره۴۱، آیه۴۱.    
۵۱. فصّلت/سوره۴۱، آیه۴۲.    


۲۰ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۶، ص۵۸، برگرفته از مقاله «اختصاصات محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».    


رده‌های این صفحه : محمد بن عبدالله | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.