زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

استحقاق عقاب





به صلاحیت عقوبت شدن - رنج همراه با اهانت - به سبب عدم التزام به اوامر و نواهی استحقاق عقاب می‌گویند.


۱ - تعریف



استحقاق عقاب به معنای حکم عقل و عقلا است به این که شخص عاصی سزاوار عقاب - رنج و ضرر همراه با استخفاف و اهانت - می‌باشد.
سبب استحقاق عقاب، انجام اعمال ناپسند است، زیرا در معاصی واقعی، علتی وجود دارد که به نظر عقل و عقلا ملاک استحقاق عقوبت است، که از آن به «مخالفت با امر مولوی » مخالفت با اوامر و نواهی مولا از روی علم ، عمد و اختیار تعبیر می‌کنند.

۱.۱ - نکته اول


در این که آیا استحقاق عقوبت در تجری ثابت است یا نه، اختلاف وجود دارد؛ مرحوم « آخوند خراسانی » در کفایة و مرحوم محقق اصفهانی» در حاشیه کفایه، به استحقاق عقوبت حکم داده‌اند؛ ولی بزرگان دیگری «مانند مرحوم « شیخ انصاری » در رسائل و « محقق نایینی » در فوائد الاصول ، به عدم آن حکم داده‌اند.
[۱] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۹، ص۳۱۸.


۱.۲ - نکته دوم


در این که آیا به ترک واجب غیری نیز هم چون ترک واجب نفسی عقوبت تعلق می‌گیرد یا نه، اختلاف است.
[۹] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۹، ص۳۳۲.


۲ - پانویس


 
۱. سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۹، ص۳۱۸.
۲. آراؤنا فی اصول الفقه، طباطبایی قمی، تقی، ج۱، ص۱۵۸.    
۳. فرائد الاصول، انصاری، مرتضی بن محمد امین، ج۱، ص۴۰.    
۴. فرائد الاصول، انصاری، مرتضی بن محمد امین، ج۲، ص۳۲۴.    
۵. کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۲۶۲.    
۶. کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۱۱۰.    
۷. بدایع الافکار، رشتی، حبیب الله بن محمد علی، ص (۳۳۲-۳۲۹).    
۸. المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۲، ص۲۵۵.    
۹. سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۹، ص۳۳۲.


۳ - منبع



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۵۷، برگرفته از مقاله «استحقاق عقاب».    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.