اعتدال در تبلیغ (قرآن)بر اساس آیات قرآن خداوند پیامبر را به اعتدال در تبلیغ سفارش نموده است. ۱ - میانه روی در تبلیغملزم بودن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به رعایت میانه روی در تبلیغ دین و ارتباط با مردم : «وان تدعوهم الی الهدی لا یسمعوا وتر اهم ینظر ون الیک وهم لا یبصر ون: و اگر آنها را به هدایت فرا خوانید، سخنانتان را نمی‌شنوند! و آنها را می‌بینی (که با چشمهای مصنوعیشان) به تو نگاه می‌کنند، اما در حقیقت نمی‌بینند! » » «خذ العفو وامر بالعر ف واعر ض عن الجاهلین: (به هر حال) با آنها مدارا کن و عذرشان را بپذیر، و به نیکی‌ها دعوت نما، و از جاهلان روی بگردان (و با آنان ستیزه مکن)! » در روایتی از امام صادق علیه‌السّلام «عفو» به وسط تفسیر شده است و از آن جا که آیه در مقام بیان، وظیفه تبلیغی است، «عفو» به مفهوم اعتدال در تبلیغ خواهد بود.عفو گاهى به معنى مقدار اضافى چیزى آمده ، و گاهى به معنى حد وسط و میانه ، و گاه به معنى قبول عذر خطاکار و بخشیدن او، و گاه به معنى آسان گرفتن کارها. قرائن آیات نشان مى دهد که آیه فوق ارتباط با مسائل مالى و گرفتن مقدار اضافى از اموال مردم که بعضى از مفسران گفته اند ندارد، بلکه مفهوم مناسب ، همان آسان گرفتن و گذشت و انتخاب حد وسط و میانه است.در تفسیر عیاشی از حسین بن على بن نعمان از پدرش از کسى که او از امام صادق (علیه السلام ) شنیده روایت کرده است که امام فرمود: خداى تعالى رسول خود را ادب کرد و از در تادیب فرمود: اى محمد ملازم با عفو باش و آن را ترک مکن و به معروف دستور ده و از نادانها اعراض کن ، آنگاه حضرت فرمود: معنایش این است که از ایشان به همان حفظ ظاهر اکتفا نموده و آنچه مقدورشان هست بگیر، و کلمه عفو به معناى وسط است و در الدر المنثور است که ابن مردویه از انس روایت کرده که گفت : رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: آن مکارم اخلاق که خداوند آن را مى خواهد این است که عفو کنى و در گذرى از هر کس که تو را ظلم کرد، و پیوند خویشى کسى را که با تو قطع کرده تو وصل کنى ، و آنکس که تو را محروم کرده به او بدهى ، آنگاه رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) آیه (خذ العفو و امر بالعرف و اعرض عن الجاهلین) را قرائت نمود. ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۴۹، برگرفته از مقاله «اعتدال در تبلیغ». |