الکتروآنسفالوگرافیالکتروآنسفالوگرافی، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در روان‌شناسی فیزیولوژیک بوده و به معنای دستگاهی است که به وسیله الکترودهایش روی پوست قرار گرفته و فعالیت کورتکس مغز و نوسانات پی‌درپی پتانسیل‌های خارج سلولی را ثبت می‌کند. ۱ - مقدمهالکتروآنسفالوگرافی، شامل الکترودهایی است که روی پوست سر قرار گرفته و فعالیت کورتکس مغز را ثبت می‌کند. اعمال برتر مغز انسان با همکاری مداوم تالاموس – قشر مغز انجام می‌گیرد. آکسون نورون‌های هسته‌های پشتی تالاموس به قشر مغز می‌رود و قشر مغز پیام‌ها را به تالاموس پشتی برمی‌گرداند. ثبت امواج از سطح قشر مغز (الکتروکورتیکوگرام) و یا از پوست سر (الکتروآنسفالوگرافی) نوسانات پی‌درپی پتانسیل‌های خارج سلولی را آشکار می‌سازد. [۱]
رستمی، پروین، فیزیولوژی اعصاب و غدد درون‌ریز، ص۲۵۵، تهران، اطلاعات، ۱۳۷۸، چاپ اول.
در استفاده از الکتروآنسفالوگرافی (EEG)، فرض بر این است که مشکلات یادگیری و رفتاری احتمالا از نقص جزئی در کار مغز ناشی می‌شود؛ که از این طریق می‌توان آن را ارزیابی کرد. الکتروآنسفالوگرافی به صورت خطوط موازی و موج‌دار، به تعداد واحدهای تقویت‌کننده (کانال‌ها) ظاهر می‌گردد. نوار ثبت شده از تک‌تک الکترودها با آرایش‌های مختلف، موسوم به مونتاژ، روی کاغذ ثبت می‌شود. ۲ - فرکانسهافرکانسهای EEG به شرح زیر تقسیم می‌شوند: فعالیت دلتا، فعالیت بتا، فعالیت آلفا، فعالیت تتا. [۲]
نلسون، ریتا ویکس، اختلال‌های رفتاری کودکان، ص۲۰۸، ترجمه محمدتقی منشی طوسی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۱، چاپ سوم.
فرکانس‌های مذکور، به عوامل مختلفی از جمله سن، حالت هشیاری، جایگاه ثبت امواج، تاثیر داروها و بیماری‌ها بستگی دارد. در EEG کودکان، فرکانس‌ها غالبا پایین هستند. در افراد بالغ در حال استراحت و با چشم‌های بسته، ثبت EEG در ناحیه پسین مغز، امواج آلفا را نشان می‌دهد، در حالی که اگر ثبت در ناحیه پیشین باشد امواج بتا دیده می‌شود؛ یعنی در این حالت شخص یا چشم‌های خود را باز کرده است یا تحریک شده است. امواج تتا و بتا فرکانس‌های پایین‌تر و آهسته داشته و با سطوح عمیق‌تر خواب همراه هستند. [۳]
رستمی، پروین، فیزیولوژی اعصاب و غدد درون‌ریز، ص۲۵۵، تهران، اطلاعات، ۱۳۷۸، چاپ اول.
۳ - مطالعه بیماریآنسفالوگرام، در مطالعه بیماران مبتلا به صرع، دمانس، دلیریوم و مشکوک به اختلالات تشنجی اهمیت اساسی دارد. همچنین در ارزیابی آثار مغزی بیماری‌های سمی و متابولیک و در مطالعات اختلالات خواب نیز کمک‌کننده است. ۴ - واحد تقویتکنندهالکتروآنسفالوگرافی از ۸ تا ۱۶ واحد تقویت‌کننده مجزا تشکیل می‌شود که قادر به ثبت همزمان از نواحی متعدد مغز می‌باشند. امواج مغزی را که از ساختمان استخوانی و خارجی جمجمه می‌گذرند، می‌توان به حدی تقویت نمود که اگر قلمی با نوک جوهر‌دار به حرکت دربیاید و یا فعالیت موجی که حدود ۵/۰ تا ۳۰ هرتز (سیکل در ثانیه) روی کاغذ با سرعت ۳ سانتی‌متر در ثانیه حرکت کند، ثبت نمایند. [۴]
پورافکاری، نصرت‌الله، فرهنگ جامع روان‌شناسی _ روانپزشکی، ص۴۹۰، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۰.
۵ - مزیت و محدودیتیکی از مزایای EEG این است که بیمار از قرار گرفتن در معرض اشعه و یا از مصرف مواد شیمیایی در امان است. مزیت دیگر آن این است که رخدادهای بسیار گذرنده و کوتاه‌مدت مغز را نیز می‌توان به وسیله آن ثبت کرد. از محدودیت‌های EEG این است که فقط فعالیت قشری مغز کشف می‌شود و تحلیل فضایی EEG به دلیل محدودیت تعداد الکترودها، حاکم است. الکتروآنسفالوگرافی، در سال ۱۹۲۳ به وسیله "هانس برگر" (Hans Berger) ابداع شد. [۵]
کاپلان،هارولد، خلاصه روانپزشکی، ترجمه نصرت‌الله پورافکاری، ص۲۳۱، تبریز، ذوقی، ۱۳۷۱، چاپ اول.
۶ - پانویس
۷ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «الکتروآنسفالوگرافی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۵/۱۱. رده‌های این صفحه : روان پزشکی | روان‌شناسی بالینی | روان‌شناسی فیزیولوژیک | سیستم عصبی | مباحث روان‌شناسی
|