الیم (مفردات‌نهج‌البلاغه)الیم یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای دردناک می‌باشد که در بیان حضرت امیر (علیه‌السلام) نسبت به تبین شدّت برخی از سختی‌ها از این واژه استفاده شده است. ۱ - مفهومشناسیالیم به معنای دردناک آمده است. برخی آن‌را به معنی فاعل «مؤلمه» گرفته‌اند، ولی ظاهراً صفت مشبهّه است و دلالت بر دوام دارد و شاید صیغه مبالغه باشد. ۲ - کاربردهاجمع الم، آلام آید چنان‌که حضرت علی (علیه‌السلام) در بیانی فرموده‌اند: «و بات ساهرا فی غمرات الآلام؛ شب را در سختی‌های آلام بی‌خواب به روز آورد.» اسم تفضیل آن این کلمه «آلم» آید، که آن وجود مبارک در بیانی دیگر، از این کلمه استفاده نموده است: «و صبرت من کظم الغیظ علی امرّ من العلقم و آلم للقلب من و خز الشفّار؛ از خوردن خشم بر تلخ‌تر از زیتون تلخ و دردآورتر از تیزی چاقوها صبر کردم.» [آن در ابن میثم و عبده «حزّ» آمده است.] ۳ - پانویس۴ - منبع• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «الیم»، ص۵۹-۶۰. |