زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

امتثال ظنی





امتثال ظنی عمل به تکلیفِ دارای متعلق مظنون است.


۱ - تعریف



امتثال ظنی، در جایی است که مکلف ، به متعلق تکلیف ظن دارد و آن را به تفصیل و یا اجمال امتثال می‌نماید، مانند آن که مکلف نسبت به قبله ظن دارد و نماز را به سمت قبله مظنون به جا می‌آورد.

۲ - نکته اول



مراد از ظن، در امتثال ظنی، ظنی است که دلیل خاص بر اعتبار آن اقامه نشده باشد، زیرا ظن خاص، در حکم علم وجدانی است و امتثال با آن از نوع امتثال علمی است.

۳ - نظر اصولیها



بعضی از اصولی‌ها، هم چون مرحوم « نایینی »، ظن مطلق را بنا بر کشف، ملحق به علم و بنا بر حکومت ، در امتثال ظنی داخل می‌دانند، اما برخی دیگر مانند مرحوم « شیخ انصاری » ظن مطلق را، به طور مطلق در امتثال ظنی داخل می‌دانند.

۴ - نکته دوم



تا امکان امتثال اجمالی وجود دارد، نوبت به امتثال ظنی نمی‌رسد و تا امکان امتثال ظنی وجود دارد، نوبت به امتثال احتمالی نمی‌رسد. درباره امتثال علمی تفصیلی و امتثال اجمالی، اختلاف وجود دارد؛ عده‌ای اعتقاد دارند این دو در عرض یک دیگرند و برخی نیز معتقدند تا امکان امتثال علمی تفصیلی وجود دارد، نوبت به امتثال اجمالی ( احتیاط ) نمی‌رسد.

۵ - پانویس


 
۱. انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۴۳۲.    
۲. نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۷۲.    
۳. حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۳، ص۱۰۹.    
۴. جزایری، محمدجعفر، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، ج۴، ص۱۹۹.    
۵. خمینی، روح الله، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۱۸۴.    
۶. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۷۴ - ۲۷۵.    
۷. خویی، ابوالقاسم، مصباح الاصول، ج۲، ص ۸۶- ۸۴.    
۸. مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۷۲.    


۶ - منبع


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۴۵، برگرفته از مقاله «الفاظ ظنی».    


رده‌های این صفحه : امتثال احتمالی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.