برح (مفردات‌نهج‌البلاغه)برح (به فتح باء و راء) یا براح، یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای زایل شدن و کنار شدن می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) از این واژه، در موارد گوناگونی استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیبرح (به فتح باء و راء و بر وزن شرف) و براح، به معنای زایل شدن، کنار شدن آمده است. این واژه هرگاه با نفی همراه باشد، معنای اثبات می‌دهد چون نفی با نفی مفید اثبات است. این واژه به معنی غضب، تعجب، وضوح و شدت نیز می‌آید. ۲ - کاربردهاامام (علیه‌السلام) در بیانی فردموده‌اند: «و ما برح للّه ... عباد ناجاهم فی فکرهم و کلّمهم فی ذات عقولهم؛ پیوسته بوده برای خدا بندگانی که با آن‌ها در ضمیرشان مناجات کرده و در ذات عقولشان سخن گفته است.» همچنین آن حضرت (علیه‌السلام) بعد از جریان حکمین به خوارج چنین فرموده است: «افّ لکم لقد لقیت منکم برحا یوما انادیکم و یوما اناجیکم فلا احرار صدق عند النداء و لا اخوان ثقة عند النّجاء؛ افّ بر شما از شما شرّ و شدّت دیدم، روزی با فریادتان می‌خوانم و روزی با نجوی، نه آزادگان راستین هستید بوقت ندا، و نه برادران مورد اعتمادید، بوقت نجوی.» آن حضرت (علیه‌السلام) همچنین نسبت به انسان می‌فرماید: «ادحض مسئول حجّة و اقطع مغتر معذرة، لقد ابرح جهالة بنفسه؛ انسان از لحاظ حجّت و دلیل، باطل‌ترین مسئول و از لحاظ معذرت بریده‌ترین مغرور است. از روی جهالت به خودش، اعجاب آورده است.» ۳ - پانویس
۴ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «برح»، ص۱۲۶-۱۲۷. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|