زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

بلاول لاهوری بن سیدعثمان





بَلاوَل لاهوری بن سید عثمان بن عیسی، از مشایخ قادریه و از عالمان حنفی شبه قاره در قرن دهم و یازدهم بود.


۱ - شناخت اجمالی



برخی نام او را بلال و نام پدر او را عبدالله ضبط کرده اند.
[۱] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۵، ص۹۵، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
اسلاف وی همراه با همایون، پادشاه هند (۹۳۷ـ۹۶۲)، از هرات به هند رفتند و در شیخوپوره، تقریباً بیست کیلومتری لاهور، اقامت گزیدند و از پادشاه «جاگیر» (تیول) دریافت کردند. وی در حدود ۹۷۶ در شیخوپوره متولد شد. در هفت سالگی، جدش او را برای کسب علم به لاهور فرستاد. پس از فراگیری دانش‌های ظاهری و دیدار با شیخ شمس الدین قادری لاهوری ، دست ارادت به او داد و به دستور وی در حجره ای در محله ابواسحاق، سال‌ها خلوت گزید و به عبادت پرداخت تا در طریقت به کمال رسید و از پیر خود خرقه ارادت و خلافت گرفت.
[۲] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، ج۱، ص۱۶۱ـ۱۶۲، لکهنو ۱۲۹۰.
[۳] عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۱۶ـ ۲۱۸، لاهور ۱۹۸۵.
[۴] عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۳، لاهور ۱۹۸۵ .


۲ - اوصاف



بلاول در پارسایی زبانزد بود و کرامات فراوانی به او نسبت داده اند. وی علاوه بر اشتغالات صوفیانه ، به وعظ می‌پرداخت. برخی از ارادتمندان بلاول مدرسه ای بنیان نهادند که او در آن‌جا مشغول تدریس شد؛
[۵] محضر او را دریافته و از او ستایش کرده است. شاه جهان نیز بارها در محضر او حاضر شده بود، داراشکوه بابری، سفینة الاولیا، کانپور ۱۳۱۸.
[۶] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۵، ص۹۵، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
[۷] داراشکوه بابری، سفینة الاولیا، ج۱، ص۱۹۹، کانپور ۱۳۱۸.
[۸] عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۳ـ ۲۱۸، لاهور ۱۹۸۵.
درِ خانقاه او به روی همگان گشوده بود و جمع بسیاری در آن‌جا نان دو وقته می‌خوردند. بلاول، برخلاف بسیاری از مشایخ، لباس فاخر به تن می‌کرد و در مطبخ او از اسباب بسیار استفاده می‌شد. وی به کارگشایی درماندگان نیز می‌پرداخت.

۳ - توجه به نیازمندان



هر روز در فاصله نماز ظهر و عصر ، دو منشی که ملازم خاص او بودند برای نیازمندان سفارش‌نامه‌هایی به پادشاه یا امرای وقت می‌نوشتند که برلوح آن‌ها عبارت «اللّه بس، باقی هوس» نوشته شده بود. پادشاهان و امرا به این سفارش‌نامه‌ها ترتیب اثر می‌دادند و حاجت آنان را روا می‌کردند.
[۹] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، ج۱، ص۱۶۱ـ۱۶۳، لکهنو ۱۲۹۰.
[۱۰] عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۵ـ ۲۱۹، لاهور ۱۹۸۵.


۴ - وفات



بلاول لاهوری در ۲۸ شعبان ۱۰۴۶ در هفتاد سالگی در گذشت و بیرون دروازه دهلی به خاک سپرده شد.
[۱۱] داراشکوه بابری، سفینة الاولیا، ج۱، ص۱۹۹، کانپور ۱۳۱۸.
[۱۲] عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۵، لاهور ۱۹۸۵.


۵ - آثار نوشته شده در مورد لاهوری



مفتی غلام سرورلاهوری
[۱۳] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، لکهنو ۱۲۹۰ ج۱، ص ۱۶۳)
در قطعه شعری به فارسی تاریخ وفات بلاول را به نظم در آورده، و یکی از مریدان بلاول نیز کتاب محبوب الواصلین را در ذکر احوال وی تألیف کرده است.
[۱۴] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، لکهنو ۱۲۹۰ ص ۱۶۱).
در این اواخر اثر دیگری نیز به نام تذکره شاه بلاول قادری نوشته میان اخلاق احمد تألیف شده است.
[۱۵] عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۳، پانویس ۱،لاهور ۱۹۸۵
داراشکوه سلسله ارادت و تعلّم وی را تا عبدالقادر گیلانی برشمرده است.
[۱۶] داراشکوه بابری، ج۱، ص۱۹۳و۱۹۸-۱۹۹، سفینة الاولیا، کانپور ۱۳۱۸.


۶ - فهرست منابع



(۱) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
(۲) داراشکوه بابری، سفینة الاولیا، کانپور ۱۳۱۸.
(۳) غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، لکهنو ۱۲۹۰.
(۴) عالم فقری، گلزار صوفیاء، لاهور ۱۹۸۵.

۷ - پانویس


 
۱. عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۵، ص۹۵، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۲. غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، ج۱، ص۱۶۱ـ۱۶۲، لکهنو ۱۲۹۰.
۳. عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۱۶ـ ۲۱۸، لاهور ۱۹۸۵.
۴. عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۳، لاهور ۱۹۸۵ .
۵. محضر او را دریافته و از او ستایش کرده است. شاه جهان نیز بارها در محضر او حاضر شده بود، داراشکوه بابری، سفینة الاولیا، کانپور ۱۳۱۸.
۶. عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۵، ص۹۵، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۷. داراشکوه بابری، سفینة الاولیا، ج۱، ص۱۹۹، کانپور ۱۳۱۸.
۸. عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۳ـ ۲۱۸، لاهور ۱۹۸۵.
۹. غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، ج۱، ص۱۶۱ـ۱۶۳، لکهنو ۱۲۹۰.
۱۰. عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۵ـ ۲۱۹، لاهور ۱۹۸۵.
۱۱. داراشکوه بابری، سفینة الاولیا، ج۱، ص۱۹۹، کانپور ۱۳۱۸.
۱۲. عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۵، لاهور ۱۹۸۵.
۱۳. غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، لکهنو ۱۲۹۰ ج۱، ص ۱۶۳)
۱۴. غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، لکهنو ۱۲۹۰ ص ۱۶۱).
۱۵. عالم فقری، گلزار صوفیاء،ص ۲۲۳، پانویس ۱،لاهور ۱۹۸۵
۱۶. داراشکوه بابری، ج۱، ص۱۹۳و۱۹۸-۱۹۹، سفینة الاولیا، کانپور ۱۳۱۸.


۸ - منبع



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَلاوَل لاهوری بن سید عثمان بن عیسی»، شماره۱۶۵۸.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.