بهم (مفردات‌نهج‌البلاغه)بَهْم (بر وزن عقل) یا ابهام، یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای اشتباه می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف خدای تعالی، ملائکه و... از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیبَهظ (بر وزن عقل) به معنای اشتباه آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «ابهم الامر: اشتبه.» ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در موارد گوناگونی از این واژه استفاده نموده است که عبارتند از: ۲.۱ - توصیف خدای متعالامام (علیه‌السلام) در وصف حق تعالی می‌فرماید: «ضادّ النور بالظلمة و الوضوح بالبهمة.» ۲.۲ - توصیف فرشتههاهمچنین در وصف ملائکه فرموده است: «و منهم من هو فی خلق الغمام الدلّح و فی عظم الجبال الشمّخ و فی قترة الظلام الایهم.» ۲.۲.۱ - بیان مفردات«دلّح»: جمع دالح، ابری را می‌گویند که از آب سنگین شده باشد. «شمّخ»: جمع شامخ به معنی بلند و مرتفع است. «قترة»: به نقل از محمد عبده، به معنای خفاء و درون است؛ یعنی: بعضی از ملائک در ابرهای سنگین و بعضی در جبال بلند و بعضی در درون ظلمت راه، نامعلوم است. «ابهم»: در نسخه صبحی صالح «یاء» و در عبده و ابن میثم با «باء» آمده است. همچنین محمد عبده در این خصوص می‌گوید: ابهم در اصل به معنی کسی است که عقل و فهم ندارد؛ و توصیف شب با این وصف برای آن است که آن‌چه در شب واقع می‌شود انسان را در حیرت و لا یعقلی می‌گذارد. ۲.۳ - توصیف متقینهمچنین امام (علیه‌السلام) در توصیف متقین فرموده است: «مصباح ظلمات، کشّاف عشوات، مفتاح مبهمات.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بهم»، ص۱۵۹-۱۵۸. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|