بیت (مفردات‌نهج‌البلاغه)بَیت یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای اطاق و خیمه، می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص قبر و تسلط بنی امیّه، و ... از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیبَیت به معنای اطاق و خیمه، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «البیت: المسکن سواء کان من شعر او مدر.» راغب آورده است: جمع بیت، بیوت و ابیات است لکن واژه «بیوت»: به مسکن اختصاص دارد و «ابیات»: به شعر اختصاص یافته است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با قبر می‌فرماید: «فیاله من بیت وحدة و منزل وحشة و مفرد غربة.» امام (علیه‌السلام) همچنین در رابطه با تسلط بنی امیه فرموده است: «فعند ذلک لا یبقی بیت مدر و لا وبر الا و ادخله الظلمة ترحة و اولجوا فیه نقمة؛ آن وقت نه خانه خشتی و نه چادری می‌ماند مگر آن‌که [[|ظالمان]] به آن حزنی داخل کنند و عذابی در آن فرود آورند.» «ابیات»: گاهی به معنی مساکن آمده است چنان‌که امام (علیه‌السلام) به عامل صدقات می‌نویسد: «فاذا قدمت علی الحّی فانزل بمائهم من غیر ان تخالط ابیاتهم» از «بیت» گاهی شرافت و عظمت و اصالت قصد می‌شود و «بیوتات» در آن به کار می‌رود چنان‌که آن حضرت (علیه‌السلام) به مالک اشتر می‌نویسد: «ثم الصق بذوی المروءات و الاحساب و اهل البیوتات الصالحة و السوابق الحسنة.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه ۲۵ بار به صورت مفرد و جمع، در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بیت»، ص۱۶۳. |