زمان تقریبی مطالعه: 1 دقیقه
 

ترکیب کلیات خمس





ترکیب کلیات خمس، از اصطلاحات علم منطق بوده و به ترکیب ثانوی بعضی از کلیات خمس با بعضی دیگر اطلاق می‌شود.


۱ - توضیح اصطلاح



تعاریف حدّی و رسمی از ترکیب کلیات خمس پدید می‌آیند، اما گاهی به جای اجزای تعریف، حد یا رسم آن آورده می‌شود و بر اثر این ترکیب ثانوی، عناوین و اسامی کلیات خمس هم با هم ترکیب می‌شوند و تعابیری مثل «جنسِ فصل»، «فصلِ فصل»، «جنسِ عرض عام»، «جنسِ خاصه»، «فصلِ جنس» و… پدید می‌آید؛

۲ - بیان مثال



۱.ترکیب جنس با فصل؛ برای مثال «ناطق» فصل انسان است و «ذوالنفس» یا «مدرک» که جنس ناطق‌اند، «جنسِ فصل انسان» می‌شوند.
۲.ترکیب جنس با عرض عام؛ برای مثال «سیاه» یا «سفید» عرض عام انسان‌اند و «ملَوّن» (دارای رنگ) که جنس آنهاست، «جنسِ عرض عام انسان» می‌شود.
۳.ترکیب جنس با عرض خاص؛ برای مثال «مشی» خاصه است برای حیوان که جنس انسان است و در نتیجه «جنسِ خاصه انسان» می‌شود.
بر این منوال به ترکیبات زیادی می‌توان دست یافت.
[۱] ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، جزء۱، ص۱۱۱-۱۱۲.


۳ - پانویس


 
۱. ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، جزء۱، ص۱۱۱-۱۱۲.


۴ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ترکیب کلیات خمس»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۷.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.