تعارض مدلول مطابقی و التزامیتعارض مدلول مطابقی و التزامی، تنافی مدلول مطابقی یک دلیل با مدلول التزامی دلیل دیگر را می‌گویند. ۱ - تعریفتعارض مدلول مطابقی و التزامی، به معنای تنافی میان مدلول مطابقی، دلیلی و مدلول التزامی دلیل دیگر است، مانند: تعارض مدلول مطابقی سخن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم : «من اصبح جنبا فلا صیام له»؛ با مدلول التزامی آیه: ﴿اُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ اِلی نِسائِکُمْ﴾ که مدلول مطابقی آن جواز آمیزش با همسر در شب‌های ماه رمضان است، که این جواز، تمام اجزای شب ، حتی جزء آخر آن را هم شامل می‌شود و لازمه جواز نزدیکی کردن با همسر در جزء آخر شب، جواز ورود شخص با حالت جنابت در روز ماه رمضان است. دلالت مطابقی دلیل اول، روز کردن روزه دار را با حالت جنابت جایز نمی‌داند، ولی دلالت التزامی دلیل دوم آن را جایز می‌داند. در تعارض مدلول مطابقی و التزامی، مدلول مطابقی مقدم است. [۲]
التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة، عزیز برزنجی، عبداللطیف عبدالله، ج۲، ص۸۵.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۳۷، برگرفته از مقاله «تعارض مدلول مطابقی و التزامی». |