تفاسیر قرآن به قرآنتفاسیر قرآن به قرآن به تفاسیر با شیوه تفسیر هر آیه به کمک سایر آیات قرآن اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفبه تفسیرهایی که مفسر با استفاده از سیاق آیات مختلف قرآن به شرح و توضیح مفهوم آیه یا مراد از مفردات آن می‌پردازد "تفاسیر قرآن به قرآن" می‌گویند. ۲ - روش مفسرین در تفسیر مذکورمفسر هنگام تعارض میان چنین مفهوم صرفا قرآنی با آن چه از قول مفسران یا روایات آنان نقل شده است، وجه اول را انتخاب می‌کند که مبتنی بر کتاب است. در این شیوه، مفسر با کنار هم نهادن آیات مختلف قرآن در موضوع واحد، به استنباطی بدیع یا نکته‌ای تازه دست می‌یابد. اهل بیت علیه‌السّلام قرآن را به این شیوه تفسیر می‌کردند. علامه طباطبایی در مقدمه تفسیر شریف المیزان پس از ذکر شیوه‌های مختلف تفسیر قرآن (مانند: شیوه کلامی، فلسفی، عرفانی و ماثور) می‌گوید: "نقطه اشتراک این شیوه‌ها، تحمیل دستاوردهای علمی و فلسفی بیگانه با مدلول آیات بر قرآن کریم و تطبیق آیات با آرای بشر است. از سوی دیگر، چگونه ممکن است قرآن که خود را "هدی للعالمین" و "نور مبین" و "تبیان لکل شیء" می‌داند، در افاده مفهوم محتاج به غیر باشد". ۳ - چند نمونه از تفاسیر قرآن به قرآنآثار کسان دیگری (علاوه بر علامه طباطبایی) که صرف نظر از میزان توفیقشان کوشیده‌اند از روش تفسیر قرآن به قرآن استفاده کنند به شرح ذیل است: ۳.۱ - تفسیر آسان اثر محمدجواد نجفیتفسیر آسان اثر محمدجواد نجفی : تفسیری است ساده (به فارسی)، روان و ناظر به جنبه‌های تربیتی. مؤلف کوشیده است تا مفهوم صحیح کلمات قرآن را در پرتو آیات و کلمات مفسران دیگر روشن کند. این تفسیر را کتاب فروشی اسلامیه در بیست جلد منتشر کرده است. ۳.۲ - تفسیر الفرقان فی تفسیرالقرآن بالقرآن والسنةالفرقان فی تفسیرالقرآن بالقرآن والسنة اثر محمد صادقی تهرانی: این تفسیر شباهت زیادی به المیزان فی تفسیر القرآن دارد و در سی جلد توسط انتشارات فرهنگ اسلامی چاپ شده است. ۳.۳ - تفسیر التفسیر القرآنی للقرآنالتفسیر القرآنی للقرآن تالیف عبدالکریم خطیب از مفسران اهل سنت : این تفسیر به انگیزه فهم قرآن با بهره گیری از سیاق آیات نگاشته شده است و بر جنبه‌های تربیتی و اجتماعی قرآن تاکید بیشتری داشته، در شانزده جلد توسط دارالفکرالعربی مصر چاپ شده است. ۳.۴ - تفسیر کاشفتفسیر کاشف نوشته محمدباقر حجتی و عبدالکریم بی آزار شیرازی از مفسران امامیه: تا کنون هشت جلد از این تفسیر چاپ شده است. ترسیمی از چهره موزون سوره‌های قرآن و روابط آیات، عنوان فرعی آن است. دفتر نشر فرهنگ اسلامی این تفسیر را منتشر کرده است. ۳.۵ - تفسیر کبیرتفسیر کبیر اثر ابن تیمیه از مفسران اهل سنت: مفسر در این کتاب با تقارن آیات و روایات به تفسیر قرآن پرداخته است. تفسیر کبیر در هفت جلد توسط دارالکتب العلمیه چاپ شده است. [۱]
ایازی، محمد علی، آشنایی با تفاسیر قرآن، ص۸۳.
[۲]
خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۱، ص۷۴۰.
[۳]
ایازی، محمد علی، آشنایی با تفاسیر قرآن، ص۸۰-۳۷۲.
[۴]
ایازی، محمد علی، آشنایی با تفاسیر قرآن، ص۷۷-۵۱۴.
[۵]
ایازی، محمد علی، آشنایی با تفاسیر قرآن، ص۶۴-۵۱۸.
[۶]
ایازی، محمد علی، آشنایی با تفاسیر قرآن، ص۱۰.
۴ - عناوین مرتبطتفسیر قرآن با قرآن . ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرآن به قرآن». |