تنکیتتنکیت، انتخاب یک لفظ از میان چند لفظ به منظور رساندن نکته‌ای خاص است. ۱ - تعریفیکی از اسلوب‌های بلاغی و بدیعی «تنکیت» است؛ یعنی سخنگو برای ایراد مقصود خویش با آن که الفاظ متعدد مرادف یکدیگر در نظر دارد، به منظور نکته‌ای لفظ مخصوصی را بین آن الفاظ برگزیند و از دیگر الفاظ صرف نظر کند؛ ۱.۱ - مثال(وانه هو رب الشعری)؛ «و هم اوست پروردگار ستاره شعری». «شعری» ستاره‌ای است در پشت «جوزا» که قبیله خزاعه در روزگار جاهلیت آن را می‌پرستیدند. گرچه خدای متعالی پروردگار همه ستارگان و همه عالم هستی است؛ اما در این آیه فقط ستاره شعری ذکر شد است؛ چون مردی از عرب نام ابن ابی کبشه آن را می‌پرستید و به ربوبیت آن معتقد بود و مردم را به پرستش آن دعوت می‌کرد؛ به همین دلیل، خداوند آن را ذکر و از بقیه صرف نظر کرد تا مدعی پرستش آن را سرکوب و تقریع کند. [۳]
بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۹۱۵.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تنکیت». |