جرایم ثبتی (حقوق جزا)جرایم ثبتی (Crime registration) از اصطلاحات علم حقوق بوده و به معنای فعل یا ترک فعلی مجرمانه است که در جریان عملیات ثبتی و یا پس از آن، با نقض قوانین و مقررات راجع به ثبت اسناد و املاک ارتکاب یابد. تخلفات ثبتی از لحاظ ماهیت، مرجع رسیدگی و پاسخ یا واکنش نسبت به آن متفاوت با جرایم ثبتی هستند. برخی از مصادیق جرایم ثبتی عبارتند از: معامله معارض و دادن تصدیقات خلاف واقع، تقاضای ثبت ملک با علم به انتقال قبلی آن به غیر، تقاضای ثبت ملک بدون تصرف و ثبت اسناد مجعول یا مزور. ۱ - تعریفاز زمانی که انسان‌ها اولین حلقه‌های زنجیره زندگی اجتماعی را تشکیل دادند، یافتن راه‌کاری برای صیانت از اموال و تثبیت مالکیت خویش را به عنوان اولویت اول و دغدغه اصلی مورد توجه قرار دادند. به همین منظور می‌توان گفت ثبت املاک از دیرباز در بین جوامع و دول مختلف دنیا، معمول و متداول و همراه با زندگی اجتماعی بشر بوده است. البته با پیشرفت تمدن‌ها به فراخور نیازهای هر عصر و تامین حقوق مالکیت افراد جامعه و برقراری نظم و عدالت اجتماعی، صورت ثبت آن‌ها نیز تغییر می‌یافته است. [۱]
آدابی، حمیدرضا، حقوق ثبت تخصصی، ص۱۹، تهران، انتشارات جنگل، ۱۳۸۸، چ اول.
منظور از ثبت، نوشتن قراردادها و معاملات در دفاتر رسمی است و منظور از حقوق ثبت اسناد و املاک، مجموعه قوانین، آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌هایی است که موضوع آن‌ها ثبت اسناد و املاک در دفاتر دولتی است. همان‌گونه که ارتکاب جرم در هر زمینه‌ای امری بدیهی است؛ از زمان وضع قوانین و مقررات ثبتی نیز ارتکاب جرم و تخلف در این حوزه وجود داشته است. جرایم ثبتی عبارتند از: اعمال مجرمانه‌ای که در ارتباط با ثبت اسناد و املاک توسط مستخدمین و اعضای سازمان ثبت اسناد و املاک و صاحبان دفاتر اسناد رسمی و اشخاص دیگر حسب مورد ارتکاب می‌یابد. [۲]
اباذری فومشی، منصور، مبسوط در ترمینولوژی اصطلاحات کیفری، ص۲۸۸، تهران، انتشارات‌اندیشه عصر، ۱۳۸۷، چاپ اول.
۲ - تفاوت با تخلفات ثبتیتخلفات ثبتی دارای ماهیتی متفاوت با جرایم ثبتی هستند و از لحاظ مرجع رسیدگی و پاسخ یا واکنش نسبت به آن نیز کاملا با هم متفاوت هستند. این تخلفات به جز یک مورد و آن هم صدور سند مالکیت معارض که توسط کارکنان ثبت اسناد و املاک ارتکاب می‌یابد، سایر تخلفات مورد بحث توسط صنف مشخص یعنی سردفتران و دفتریاران دفاتر اسناد رسمی ارتکاب می‌یابند در حالی که جرایم ثبتی توسط سردفتران و کارکنان دفاتر اسناد رسمی امکان پذیر است. برخی از تخلفات ثبتی عبارتند از: تخلفات مربوط به اداره دفترخانه مانند غیبت غیر مجاز و تمرد از دستورات مقامات مافوق و ثبت سند خارج از حوزه فعالیت و ماموریت دفاتر اسناد رسمی و.. [۳]
محمدی، سید جلیل، جرائم ثبتی، ص۸۹ و ۹۰، همدان، نشر همسفر، ۱۳۸۸، چاپ اول.
۳ - مصادیق جرایم ثبتیمصادیق جرایم ثبتی متعدد است. [۴]
حسینی نیک، سید حسین، مجموعه کامل قوانین و مقررات ثبتی، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، ۱۳۸۵، چاپ اول.
قانون ثبت اسناد و املاک در باب ششم خود، به جرایم ثبتی و مجازات آن‌ها پرداخته است. این جرایم یا دارای عنوان مجرمانه خاص هستند یا اعمالی هستند که قانون‌گذار آن‌ها را در حکم جرایمی دیگر قرار داده است. [۵]
احمدی، سالار، سیاست جنایی ایران در قلمرو جرایم ثبتی، دانشگاه آزاد اسلامی، استاد راهنما علی حسین نجفی ابرندآبادی، تاریخ دفاع: ۱۳۸۳.
۳.۱ - دارای عنوان مجرمانه خاصمعامله معارض و دادن تصدیقات خلاف واقع [۶]
قانون ثبت اسناد و املاک، ماده ۱۰۰.
۳.۲ - جرایم در حکم سایر جرایمجرایم در حکم سایر جرایم شامل موارد ذیل است: ۳.۲.۱ - جرایم در حکم کلاهبرداریاین اعمال در حکم کلاهبرداری هستند و حکم قانون به دلیل تشابهی است که میان عناصر متشکله جرم کلاهبرداری با اعمال یاد شده وجود دارد. این جرایم عبارتند از: • تقاضای ثبت ملک با علم به انتقال قبلی آن به غیر [۷]
قانون ثبت اسناد و املاک، ماده ۱۰۵.
• تقاضای ثبت به عنوان ما ترک با علم به سلب مالکیت قبلی از مورث [۸]
قانون ثبت اسناد و املاک، ماده ۱۰۶.
• تقاضای ثبت ملک بدون تصرف [۹]
قانون ثبت اسناد و املاک، ماده ۱۰۹.
• تقاضای ثبت ملک رهنی بدون ذکر حق مرتهن [۱۰]
قانون ثبت اسناد و املاک، ماده ۱۱۶.
۳.۲.۲ - جرایم دارای مجازات کلاهبرداری• تقاضای ثبت ملک از طرف امین به عنوان مالک [۱۱]
قانون ثبت اسناد و املاک، ماده ۱۰۷.
• ثبت ملک به نام غیر با تبانی امین [۱۲]
قانون ثبت اسناد و املاک، ماده ۱۰۸.
۳.۲.۳ - اعمال در حکم اسناد رسمیدر این زمینه ماده ۱۰۰ موارد متعددی را ذکر نموده است: • ثبت اسناد مجعول یا مزور • ثبت سند بدون حضور اشخاصی که حضورشان الزامی است • ثبت سند به نام اشخاصی غیر از متعاملین • تقدم و تاخر تاریخ ثبت سند برخلاف حقیقت • معدوم کردن یا از اعتبار انداختن سند • ثبت اسناد انتقال با علم به عدم مالکیت انتقال دهنده • ثبت سند از سندیت افتاده ۴ - پانویس
۵ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «جرایم ثبتی (حقوق جزا)»، تاریخ بازیابی ۹۹/۶/۶. |