حاجبان ارث (قرآن)

---

به وارثی که موجب منع و محرومیت وارثی دیگر از تمامی یا بخشی از ارث گردد را حاجب گویند.

۱ - نقص سهم شوهر

---

اولاد متوفا، سبب نقص سهم شوهر از نصف به یک چهارم هستند.
ولکم نصف ما ترک ازوجکم ان لم یکن لهن ولد فان کان لهن ولد فلکم الربع مما ترکن...

۲ - مانع رسیدن ارث به خویشاوندان

---

خویشاوندان نزدیک تر، مانع رسیدن ارث به خویشاوندان دورترند.
... واولوا الارحام بعضهم اولی ببعض فی کتـب الله.... .
.. واولوا الارحام بعضهم اولی ببعض فی کتـب الله من المؤمنین والمهـجرین...

۳ - حاجب ارث برادر

---

فرزند میت ، حاجب ارث برادر است.
یستفتونک قل الله یفتیکم فی الکلــلة ان امرؤا هلک لیس له ولد وله اخت فلها نصف ما ترک وهو یرثهآ ان لم یکن لها ولد فان کانتا اثنتین فلهما الثلثان مما ترک وان کانوا اخوة رجالا ونسآء فللذکر مثل حظ الانثیین...

۴ - مانع اضافه بر یک ششم

---

فرزندان میت، مانع اضافه بر یک ششم برای پدر هستند.
... ولابویه لکل وحد منهما السدس مما ترک ان کان له ولد فان لم یکن له ولد وورثه ابواه فلامه الثلث...

۵ - سبب کاهش سهم مادر

---

فرزندان میت، سبب کاهش سهم مادر از یک سوم به یک ششم است.
... ولابویه لکل وحد منهما السدس مما ترک ان کان له ولد فان لم یکن له ولد وورثه ابواه فلامه الثلث...

۶ - نقص سهم زوجه

---

فرزندان میت، باعث نقص سهم زوجه از یک چهارم به یک هشتم هستند.
... ولهن الربع مما ترکتم ان لم یکن لکم ولد فان کان لکم ولد فلهن الثمن مما ترکتم...

۷ - حاجب شدن برادران

---

برادران (دو یا بیش تر) میت، از سهم ثلث مادر حاجب می‌شوند.
... فان لم یکن له ولد وورثه ابواه فلامه الثلث فان کان له اخوة فلامه السدس.... (به نظر فقهای شیعه دو برادر یا یک برادر و دو خواهر یا چهار خواهر پدری و مادری یا پدری تنها، حاجب ارث ثلث ترکه از ناحیه مادر میت هستند)

۸ - شرط حاجب شدن

---

وجود یک برادر و دو خواهر یا دو برادر، شرط حاجب شدن آنان از سهم ثلث مادر است.
... فان لم یکن له ولد وورثه ابواه فلامه الثلث فان کان له اخوة فلامه السدس.... ( امام صادق علیه‌السّلام با تمسک به «فان کان له اخوة فلامه السدس»، فرمود: یک برادر و خواهر حاجب ثلث مادر نیستند؛ ولی دو برادر یا یک برادر و دو خواهر حاجبند)

۹ - حاجب نبودن خواهران میت

---

خواهران میت از ثلث مادر حاجب نیستند.
... فان لم یکن له ولد وورثه ابواه فلامه الثلث فان کان له اخوة فلامه السدس...

۱۰ - پانویس

---