رایجرایج به معنای معمول ومتداول است که در ابواب مختلف فقه کاربرد دارد. ۱ - معنای لغوی رایجرايج به معنای متداول است. ۱.۱ - کاربرد رایج در فقهاز احکام آن در بابهای زکات، تجارت، مضاربه و غصب سخن گفتهاند. ۱.۲ - رایج در زکاتزکات به طلا و نقرهای تعلّق میگيرد که علاوه بر مسکوک بودن، معامله با آن در بازار رواج داشته باشد. به طلا يا نقره مسکوکی که قبلا معامله با آن رايج بوده، ليکن هم اکنون رايج نيست نيز بنابر مشهور، زکات تعلق میگيرد. برخی بر آن ادعای اجماع کردهاند. آيا به طلا و نقره مسکوک و رايج در بازار در صورتی که زن برای زینت استفاده کند، زکات تعلّق میگيرد؟ مسئله اختلافی است. ۱.۳ - رایج در تجارتمعامله با درهم و دينار مغشوش در صورت رواج داشتن معامله با آنها جایز است؛ هرچند درصد آميختگی مشخص نباشد، و در صورت عدم رواج، معامله با آنها تنها پس از روشن شدن وضعيتشان جایز است. [۴]
تحرير الوسيلة ج۱، ص۵۴۰.
۱.۴ - رایج در مضاربهبنابر اجماع ادعا شده، در مضاربه سرمایه بايد درهم و دينار رايج باشد ليکن بسياری از معاصران، آن را محدود به درهم و دينار نکرده و گفتهاند: جایز است پول رايج هر زمان نيز در مضاربه سرمايه قرارگيرد. [۶]
توضيح المسائل مراجع ج۲، ص۳۰۰-۳۰۲-۳۰۴.
۱.۵ - رایج در غصببر غاصب واجب است آنچه را غصب کرده به صاحبش بازگرداند و با از بين رفتن عين آن، اگر مثلی است مثل آن و اگر مثلش وجود نداشت يا مثلی نبود، بلکه قیمی بود، بايد قیمت آن را به صاحبش بپردازد. قيمت پرداختی بايد به پول رايج آن زمان باشد. پرداخت قيمت به پول غیر رایج کفایت نمیکند، مگر با رضایت دوطرف. حکم ياد شده در همه غرامتها و ضمانها جاری است. [۷]
تحرير الوسيلة ج۲، ص۱۸۳.
[۸]
هداية العباد (گلپايگانی) ج۲، ص۲۵۴.
[۹]
مهذب الأحکام ج۲۱، ص۳۳۲.
[۱۰]
منهاج الصالحين (سيستانی) ج۲، ص۲۳۷-۲۳۸.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۴۲. |