زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

سؤال منافقان (قرآن)





نَفَق، ايجاد سوراخى در زمین است كه راه رهايى داشته باشد -همانند سوراخ موش‌- پايان يافتن و از بين رفتن. نفاق عبارت است از داخل شدن در شرع و دین از راهى و خروج از آن از راه ديگر، اظهار اسلام با اهل آن و مخفى كردن غير اسلام در درون، ظاهر و باطن متفاوت داشتن، دورویی، ریاکاری.
[۴] فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
نفاق هم در ایمان است، هم طاعات، هم معاشرت با مردم. نفاق اعمّ از ریا است‌. در این مقاله آیات مرتبط با سؤال منافقان معرفی می‌شوند.


۱ - سؤال از عالمان



سؤال استهزاآميز منافقان از عالمان، درباره سخنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله پس از شنيدن:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذا خَرَجُوا مِنْ عِنْدِكَ قالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ ما ذا قالَ آنِفاً أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ. آيه، حال منافقان را بيان مى‌كند.

۲ - سؤال از کافران



سؤال تقريرى منافقان فرصت طلب از کافران (پس از پيروز شدن آنان) درباره حايل شدن خود، بين مؤمنان و آنان و حمایت از کافران:
بَشِّرِ الْمُنافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذاباً أَلِيماً الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ‌ ... وَ إِنْ كانَ لِلْكافِرِينَ نَصِيبٌ قالُوا أَ لَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَ نَمْنَعْكُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ‌ ... جمله «الم نستحوذ عليكم و نمنعكم من المؤمنين» اشاره به اين دارد كه ما در هنگامه جنگ بر شما استیلا داشتيم، اما بين شما و مؤمنان حايل شديم تا شما پيروز شديد.

۳ - سؤال از یکدیگر



••• پرسش منافقان از همديگر، براى خروج مخفيانه از محضر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و محيط نزول آیات قرآن:
فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‌ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ‌ وَ إِذا ما أُنْزِلَتْ سُورَةٌ نَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلى‌ بَعْضٍ هَلْ يَراكُمْ مِنْ أَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَفْقَهُونَ.

••• سؤال استهزاآميز منافقان از همديگر، درباره ازدياد ایمان آنان، پس از نزول هر سوره:
فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‌ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ‌ وَ إِذا ما أُنْزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ أَيُّكُمْ زادَتْهُ هذِهِ إِيماناً ...

۴ - سؤال از مؤمنان



••• سؤال تقريرى منافقان از مؤمنان در قیامت، مبنى بر همراه بودن با آنان در دنیا:
يَوْمَ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ‌ ... يُنادُونَهُمْ أَ لَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ قالُوا بَلى‌ ...

••• سؤال تقريرى منافقان فرصت طلب از مؤمنان، مبنى بر همراه بودن با آنان (پس از پيروز شدن مؤمنان):
الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قالُوا أَ لَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ‌ ....

۵ - سؤال از بادیه‌نشینن



آرزوى منافقان، مبنى بر ماندن در ميان بادیه نشینان (دور از میدان جهاد) و پرسش از اخبار جنگى مؤمنان با احزاب کافر:
وَ إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ‌ ... يَحْسَبُونَ الْأَحْزابَ لَمْ يَذْهَبُوا وَ إِنْ يَأْتِ الْأَحْزابُ يَوَدُّوا لَوْ أَنَّهُمْ بادُونَ فِي الْأَعْرابِ يَسْئَلُونَ عَنْ أَنْبائِكُمْ وَ لَوْ كانُوا فِيكُمْ ما قاتَلُوا إِلَّا قَلِيلًا. مقصود از «يسألون ...» سؤال منافقان از باديه نشينان درباره مسلمانان است.

۶ - پانویس


 
۱. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۵، ص ۱۷۷، «نفق».    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۵۰۲، «نفق».    
۳. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج ۱، ص ۶۱۸، «نفقت».    
۴. فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
۵. نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، ج ۲، ص ۴۲۴.    
۶. محمّد/سوره۴۷، آیه۱۶.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۱۵۴.    
۸. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج ۴، ص ۳۲۲.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۱۳۸.    
۱۰. نساء/سوره۴، آیه۱۴۱.    
۱۱. ابن جوزی، عبدالرحمان بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، ج۱، ص۴۴۸.    
۱۲. توبه/سوره۹، آیه۷۷.    
۱۳. توبه/سوره۹، آیه۱۲۷.    
۱۴. توبه/سوره۹، آیه۷۷.    
۱۵. توبه/سوره۹، آیه۱۲۴.    
۱۶. حدید/سوره۵۷، آیه۱۴.    
۱۷. نساء/سوره۴، آیه۱۴۱.    
۱۸. احزاب/سوره۳۳، آیه۱۲.    
۱۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۰.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص ۵۴۷.    


۷ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۱۳۶، برگرفته از مقاله «سؤال منافقان».    


رده‌های این صفحه : موضوعات قرآنی | نفاق




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.