سازمان وکالتسازمان وکالت تشکیلاتی برای آسان سازی ارتباط مردم با حضرت مهدی (علیه‌السّلام) در غیبت صغرا است. ۱ - تشکیلات وکالتیکی از تشکل‌های مهمی که در دوران امامان پیش از حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) شکل گرفت، تشکیلات وکالت بود.» امامان بزرگوار، این سازمان را برای آماده کردن هرچه بیشتر مردم، برای تحمل دوران غیبت حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به وجود آوردند؛ ازاین رو هرچه بیشتر می‌کوشیدند تا از مواجهۀ مستقیم، کم کرده، امور را به عهدۀ افراد شایسته بگذارند. این تشکیلات، به طور رسمی در زمان امام کاظم (علیه‌السّلام) پدید آمد؛ اما در زمان حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به اوج خود رسید. ۲ - ضرورت تشکیلات وکالتبنابراین، سیاست تعیین وکیل برای ادارۀ امور نواحی گوناگون و برقراری ارتباط میان شیعیان و امامان، از دوران‌های امامان پیشین وجود داشت. در عصر غیبت، این تماس با ا مام زمان، قطع شد و محور ارتباط وکیلان با امام، نایبی بود که امام زمان تعیین می‌کرد. مناطق شیعه نشین تقریبا مشخص بود و بنا به ضرورت در هرمنطقه، وکیلی تعیین می‌شد. گاهی چند وکیل در مناطق کوچک تر، تحت سرپرستی وکیلی بودند که امام یا نایب خاص برای آن‌ها تعیین می‌کرد. این وکلا، اموالی را که بابت وجوهات می‌گرفتند، به شیوه‌های گوناگونی به بغداد، نزد نواب می‌فرستادند و آنان نیز طبق دستور امام، در موارد بایسته به کار می‌گرفتند. در مواردی ممکن بود برخی از وکیلان برای یک بار امام زمان (علیه‌السّلام) را ملاقات کنند؛ چنان که «محمد بن احمد قطان» (از وکیلان ابو جعفر، نایب دوم) به ملاقات امام نایل شد؛ اما به طور معمول، آنان تحت نظر نایب خاص امام، انجام وظیفه می‌کردند. بنابر نقل احمد بن متیل قمی، ابو جعفر، ده وکیل در بغداد داشت که نزدیک‌ترین آنان به وی، حسین بن روح بود [۲]
نعمانی، الغیبة، ص۲۲۵.
که پس از او نایب سوم شد؛ از دیگر نزدیکان وی، جعفر بن احمد بن متیل بود که از دید بسیاری، وی جانشین ابو جعفر خواهد بود. از روایتی دیگر، دانسته می‌شود در قبال اموال داده شده به وکیلان، قبض‌هایی از آنان دریافت می‌شد؛ اما از نایب خاص، چنین قبض‌هایی دریافت نمی‌کردند. زمانی که ابو القاسم، حسین بن روح را به جانشینی برگزید، دستور داد از وی قبض‌هایی نخواهند. [۳]
. علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان علیه السلام، ص۸۵.
۳ - عناوین مرتبطوکلای حضرت مهدی (علیه‌السلام)؛ نیابت خاص؛ نواب خاص؛ غیبت صغرا. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه مهدویت، سلیمیان، خدامراد، ص۲۵۷، برگرفته از مقاله «سازمان وکالت ». رده‌های این صفحه : مهدویت | نواب اربعه
|