سید رضی مؤلف نهج البلاغه (دوانی)سید رضی مولف نهج البلاغه کتابی است به زبان فارسی در شرح زندگانی سید رضی، نوشته حجت الاسلام علی دوانی از نویسندگان معاصر. مولف این کتاب را به مناسبت تشکیل کنگره هزاره نهج البلاغه در تهران در سال ۱۳۵۹ ش. به نگارش درآورده است. ۱ - ساختار کتابکتاب مشتمل بر پیش گفتاری به قلم مولف و سیزده بخش می‌باشد. ۲ - گزارش محتوا۲.۱ - محتوای بخش اولدر بخش اول کتاب، مولف با اشاره به این که درباره زندگی این شخصیت ارزشمند کتاب‌هایی در روزگاران گذشته به نگارش درآمده؛ اما متاسفانه به دست ما نرسیده است، به معرفی برخی از آثاری که در این زمینه به نگارش درآمده و به دست ما رسیده، اشاره می‌کند و از آثاری چون: الشریف الرضی ؛ نوشته کاشف الغطاء ، الشریف الرضی؛ به قلم دکتر حسینعلی محفوظ، عبقریة الشریف الرضی؛ تالیف دکتر زکی مبارک یاد می‌کند. در این بخش مولف همچنین به نحو اختصار درباره عصری که سید رضی در آن می‌زیسته؛ یعنی قرن چهارم هجری سخن می‌گوید. ۲.۲ - محتوای بخش دومدر بخش دوم به معرفی خاندان سید رضی که از خاندان‌های بزرگ علمی و دینی و پارسای شیعه بوده‌اند، پرداخته شده است. نسب سید رضی با پنج واسطه به موسی بن جعفر علیه‌السّلام می‌رسد و او از طرف مادر و پدر، هر دو، علوی است. ۲.۲.۱ - خاندان سید رضیابواحمد حسین بن موسی ملقب به طاهر اوحد ذوالمناقب، پدر سید رضی از مفاخر دودمان پیغمبر و شخصیتی بلندقدر و مردی شریف، نجیب و باتدبیر و مورد احترام خاص و عام بوده است. وی در سال ۴۰۰ ق. در ۹۷ سالگی درگذشته است. فاطمه، مادر سید رضی بانویی علوی و دانشمند، دختر حسین بن احمد معروف به داعی صغیر، نقیب طالبیان و نواده ناصر کبیر بوده است. ناصر کبیر، جد مادری سید رضی نیز از مفاخر دودمان پیغمبر و از قهرمانان بزرگ اسلام و تشیع بوده است. وی از سرداران پسر عمویش محمد بن زید علوی؛ معروف به داعی کبیر است که در سال ۲۵۰ ق. مازندران را فتح کرد و حکومت سلسله علویان را در آن سرزمین مستقر ساخت. ناصر کبیر از دانشمندان بزرگ شیعه نیز به شمار می‌رفت. در این بخش همچنین به معرفی سید مرتضی (علم الهدی)، برادر بزرگ سید رضی پرداخته شده است. [۱]
سید رضی مؤلف نهج البلاغه،دوانی،ص۵.
۲.۳ - محتوای بخش سومبخش سوم به بررسی زندگی سید رضی از ولادت تا و فات اختصاص یافته است. سید رضی نامش محمد و القابش شریف رضی و ذوالحسبین است و در سال ۳۵۹ ق. در بغداد به دنیا آمد و در سال ۴۰۶ ق. در سن ۴۷ سالگی درگذشت. ۲.۴ - محتوای بخش چهارم تا دهمدر بخش چهارم به معرفی اساتید سید رضی، اعم از دانشمندان عامه و خاصه، پرداخته شده است. این اساتید عبارتند از: ابوسعید سیرافی، ابوعلی فارسی، ابوالفتح ابن جنی، ابوعبدالله هارون بن موسی تلعکبری، مرزبانی،شیخ مفید ، ابن نباته، علی بن عیسی ربعی و ابواسحاق ابراهیم بن احمد طبری. در بخش پنجم با عنوان نگاهی به مقام علمی سید رضی به قدرت قلمی وی، جایگاه وی در شعر و ویژگی‌های شعر او پرداخته شده است. در بخش ششم به معرفی هم عصران مهم سید رضی مانند: صاحب ابن عباد، ابوالحسن عمری از دودمان عمر بن علی علیه‌السّلام ، ابوالعلاء معری، ابواسحاق صابی، شاپور ابن اردشیر، ابن حجاج بغدادی و... پرداخته شده است. در بخش هفتم به بررسی صفات و ملکات فاضله سید رضی و در بخش هشتم به سفرهای سید رضی پرداخته شده است. در بخش نهم مناصب سید رضی؛ همچون: نقابت، امارت حاج و نظارت دیوان مظالم معرفی گردیده است. ۲.۵ - محتوای بخش دهم تا آخردر بخش دهم به اعتراض سید رضی به خلیفه سنی مذهب معاصر خویش؛ یعنی القادر بالله عباسی و روح بزرگ سید رضی اشاره شده و دیدگاه علمای اهل سنت و شیعه درباره وی نقل گردیده است. در این بخش همچنین به موضوع سید رضی و شیخ طوسی پرداخته شده و مولف از اینکه شیخ طوسی در کتاب فهرست و رجال خویش نامی از سید رضی نبرده اظهار شگفتی می‌کند، حال آنکه شیخ طوسی دو سال بعد از رحلت سید رضی؛ یعنی در سال ۴۰۶ ق. وارد بغداد شده و از شاگردان با واسطه سید رضی به شمار می‌رود. در ادامه به بررسی کوتاهی درباره شخصیت شیخ طوسی پرداخته شده است. در بخش یازدهم، شاگردان سید رضی معرفی گردیده‌اند. در بخش دوازدهم تالیفات سید رضی و از جمله نهج البلاغه معرفی گردیده و سخنان شخصیت‌هایی چون ابن خلکان،ابن حجر عسقلانی و ابن تیمیه درباره انتساب این کتاب به سید رضی نقل و نقد گردیده است. در بخش سیزدهم به وفات سید رضی اشاره شده و از فرزند او ابواحمد عدنان نام برده شده است. ۳ - وضعیت کتابکتاب حاضر مشتمل بر پاورقی‌هایی به قلم مولف و فهرست مطالب در ابتدا و نیز فهرست منابع و مآخذ در انتهای آن می‌باشد. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار سید رضی،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |