شکست در غزوه احد (قرآن)بنا به آیات قرآن، مسلمانان در غزوه احد علی رغم پیروزی اولیه، شکست خوردند. ۱ - التیام روحی شکستیادآوری خاطره پیروزی در جنگ بدر، التیام بخش آثار روحی و شکست نبرد احد: «أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُم مُّصِیبَةٌ قَدْ أَصَبْتُم مِّثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِندِ أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِیرٌ؛آیا هنگامی كه مصیبتی به شما (در میدان جنگ احد) رسید در حالیكه دو برابر آن را (بر دشمن در میدان جنگ بدر) وارد ساخته بودید گفتید این مصیبت از كجاست؟! بگو: از ناحیه خود شماست (كه در میدان جنگ احد، با دستور پیامبر مخالفت كردید)! خداوند بر هر چیزی قادر است (و چنانچه روش خود را اصلاح كنید در آینده به شما پیروزی می‌كند.)» جمله «قد اصبتم مثلیها» به پیروزی بزرگ جنگ بدر اشاره دارد. یادآوری آن خاطره بزرگ سبب می‌شود تا مسلمانان مصیبت احد را در مقایسه با آن کوچک شمارند، و در نتیجه، رنج مصیبت آن را تحمل کنند. ۲ - اذن و مشیت خداشکست مسلمانان در جنگ احد، برخاسته از اذن و مشیت خدا: «وَمَا أَصَابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللّهِ ...؛و آنچه (در روز احد) در روزی كه دو دسته (مؤمنان و کافران) با هم نبرد كردند به شما رسید به فرمان خدا (و بر طبق قانون علیت) بود....» برداشت فوق بر این اساس است که خداوند در روز بدر با آنان شرط کرده بود که اگر از اسیران فدیه گرفته، آزادشان ساختید، ناچار روزی به تعداد اسیران از شما کشته خواهد شد و روز احد همان روز موعود بود که به اذن الهی و به جرم فدیه‌ای که در روز بدر گرفته بودند، هفتاد نفر از ایشان کشته شد. ۳ - امتحانی از سوی خداشکست مؤمنان در غزوه احد، امتحانی از سوی خدا: «وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِی الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِیدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِیدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ ...خداوند وعده خود را به شما (درباره پیروزی بر دشمن در احد) راست گفت، در آن هنگام (در آغاز جنگ احد) دشمنان را به فرمان او به قتل می‌رساندید (و این پیروزی ادامه داشت) تا اینكه سست شدید و (بر سر رها كردن سنگرها) و در كار خود به نزاع پرداختید، و بعد از آن كه آنچه را دوست می‌داشتید (از غلبه بر دشمن) به شما نشان داد نافرمانی كردید، بعضی از شما خواهان دنیا بودند و بعضی خواهان آخرت، سپس خداوند شما را از آنان منصرف ساخت؛ (و پیروزی شما به شكست انجامید) تا شما را آزمایش كند ....» ۴ - عناوین مرتبطآثار شکست در غزوه احد (قرآن)، عوامل شکست در غزوه احد (قرآن)، فرار از غزوه احد (قرآن). ۵ - پانویس
۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۳۶۱، برگرفته از مقاله «شکست در غزوه احد». |