قاعده اهم و مهمتقدیم جانب مهم‌تر هنگام تزاحم میان دو حکم را قاعده اهم و مهم گویند. ۱ - تعریفقاعده اهم و مهم یا قانون اهمیت، به معنای تقدم حکم مهم‌تر در جایی است که بین دو حکم (مهم و مهم‌تر) تزاحم وجود دارد. بنابراین، هرگاه بین دو واجب تزاحم باشد، در مقام رفع تزاحم، در صورتی که یکی اهمیت بیشتری داشته باشد، مقدم می‌گردد و در صورت تساوی، مکلف در امتثال هر یک از آن دو مخیر است، مثل آن که دو نفر در حال غرق شدن باشند و مکلف فقط قادر به نجات یکی از آنان باشد، حال در صورتی که یکی از دو نفر، پدر نجات دهنده و دیگری فردی بیگانه باشد، نجات پدر مقدم است؛ ولی هر گاه هر دو بیگانه باشند، وی در نجات دادن هر یک از آنها مخیّر است. این راه حل را، قاعده تقدم اهم بر مهم می‌گویند. ۲ - معنای وجوب ترتبینکته: هر گاه به سبب قانون اهمیت، یکی از واجب‌ها بر دیگری مقدم شود، وجوب واجب دیگر، به عدم اشتغال مکلف به واجب اهم مشروط است؛ در این صورت، وجوب واجب مهم را وجوب ترتبی می‌نامند. [۲]
مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، محمدی، ابوالحسن، ص۳۳۲.
[۳]
علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، مغنیه، محمد جواد، ص۴۳۷.
[۵]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص (۲۰۵-۲۰۴).
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۱۳، برگرفته از مقاله «قاعده اهم و مهم». رده‌های این صفحه : قواعد فقهی
|