طهارت (قواعد فقهی)

---

حکم به طهارت اشیا تا زمان علم به نجاست آنها، قاعده طهارت نام دارد.

۱ - توضیح

---

ــ قاعده طهارت، از قواعد مشهور فقهی است که به طهارت همه اشیا، تا زمانی که نجاست آن‌ها ثابت نشده، حکم می‌کند. بنابراین، هرگاه در طهارت و نجاست چیزی شک گردد، به کمک این قاعده، به طهارت آن حکم می‌شود.

ــ این قاعده به این معنی است كه هرگاه در طهارت و نجاست چیزی شك پیدا شود بدون اینكه از وضعیت سابق آن در مورد طهارت ونجاستش آگاهی وجود داشته باشد در این صورت قانون وقاعده شرعی حکم به پاكی آن چیز است.حال فرقی نمی‌كند كه شك وشبهه در این باشد كه آیا این شیء ذاتاً نجس یا نه مثلاً رنگ سرخی كه بر روی لباس هست آیا خون هست كه ذاتاً نجس می‌باشد یا چیز دیگری هست؟ ویا اینكه شبهه وتردید در این باشد كه چیزی كه ذاتاً پاك است ایا به سبب برخورد با شیء نجسی طهارت خود را از دست داده است یا نه مثلاً لباس پاكی كه جایی از آن خیس شده است آیا آن قسمت خیس با جایی از بدن كه خون خشك شده بر آن آن هست تماس یافته یا نه؟
در هر دو مورد قاعده طهارت جاری شده حكم به پاكی می‌شود. در نتیجه هم چیزی را كه ندانیم از نجاسات هست پاك می‌دانیم مانند مثال اوّل و هم چیزی را كه ندانیم نجس شده است پاك می‌دانیم مانند مثال دوّم.

۲ - روایات مربوط به قاعده

---

برای اثبات این قاعده، به چند روایت استدلال شده است؛ از جمله روایت امام صادق علیه‌السّلام که می‌فرماید: «کل شیء نظیف حتی تعلم انه قذر، فاذا علمت فقد قذر و ما لم تعلم فلیس علیک؛ هر چیزی پاک است تا این که بدانی آن چیز نجس است، پس هنگامی که دریافتی نجس است، آن چیز نجس می‌شود و تا زمانی که علم به آن پیدا نکردی پاک است».

۳ - نکته

---

بی شک قاعده طهارت در شبهات موضوعی به کار می‌رود، مانند این که شک شود آیا عصاره انگور ، شراب شده یا نه؛ یا کسی شک کند که لباسش به چیز نجسی برخورد کرده است یا نه؛ در این گونه موارد، به طهارت حکم می‌شود. اما در شبهات حکمی ، درباره به کار بردن قاعده طهارت اختلاف وجود دارد؛ اکثر اصولی‌ها در شبهه حکمی، به کار بردن قاعده طهارت را درست می‌دانند، مانند این که حیوانی از آمیزش حیوان طاهر و حیوان نجس، متولد گردد و اسم هیچ یک از آن دو حیوان بر او اطلاق نگردد؛ در این مورد بیشتر علما، به طهارت این حیوان حکم نموده‌اند.

۴ - پانویس

---