قضایای یقینی بدیهیقضایای یقینی بدیهی، به‌معنای قضایای مورد تصدیق عقل، بدون نیاز به نظر و تامّل است. ۱ - توضیح اصطلاحقضایای یقینی (یقینیات) به قضایای یقینی بدیهی (اوّلی) و قضایای یقینی نظری (ثانوی) تقسیم می‌شوند. قضایای یقینی بدیهی آن دسته از قضایای اصلی و ضروری است که محتاج به نظر و تامل نباشند بلکه خود به خود روشن و واضح باشند. این قضایا اساس قضایای یقینی اکتسابی می‌باشند و همه قضایای یقینی به یکی از اینها بر می‌گردند. بدیهیات خود بالذات معلوم و محقَّق‌اند و قضایای دیگر به کمک آنها معلوم می‌شود، و سلسله استدلال‌های قیاسی در تحلیل به آنها منتهی می‌شود. بنابراین آنها از زمره مبادی علوم هستند. قضایای یقینی بدیهی بر اساس استقراء شش نوع است: اولیات، مشاهدات، تجربیات، متواترات، حدسیات و فطریات. [۱]
صدر، محمدباقر، الاسس المنطقیة للاستقراء، ص۳۷۵.
[۳]
تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۱۱.
[۵]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۳.
[۶]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۲۰۳.
[۷]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۶۲.
۲ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری. • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن. • صدر، محمدباقر، الاسس المنطقیة للاستقراء. • تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق. • سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة. • علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. ۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «قضایای یقینی بدیهی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۱۶. |