قلعه برزویهبَرزویه، نام عربی قلعه ای در سوریه به گفته یاقوت است. ۱ - مشخصات منطقهنویسندگان متأخّر اروپا، به تبعیت زآناکومننا، نام بورزیرا ترجیح داده اند. مردم منطقه آن را قلعه مَرْزَه می‌خوانند. ویرانه های آن هنوز در دامنه شرقی کوه علویین، بر فرازوادی باتلاقی غاب، باقی است. [۱]
اسماعیل بن علی ابوالفداء، کتاب تقویم البلدان، ج۱، ص۲۶۱، چاپ رینود و دیسلان، پاریس ۱۸۴۰.
[۲]
محمدبن ابی طالب دمشقی، کتاب نخبه الدهر فی عجائب البر والبحر، ج۱، ص۲۰۵، چاپ مِرِن، سن پطرزبورگ ۱۸۶۵.
[۳]
یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۶۵، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳.
۲ - پیشینهبرزویه از دورانهای هِلِنی، یعنی از زمانی که به یرناپذیربودن لیزیاس در این محل پی بردند، تاریخی پر آشوب داشته است. با حمله امپراتور تزیمیسکس به شام در ۳۶۵/۹۷۵، این قلعه از تصرف حَمْدانیان خارج شد و به دست رومیان شرقی افتاد؛ سپس به تصرف صلیبیان درآمد، و در حالی که یکی از مهمترین مواضع دفاعی امارت انطاکیه (که در آن زمان ظاهراً نام روشفورت داشته است) به شمار می‌رفت، صلاح الدین پس از نبرد سختی آن را در ۵۸۴ باز پس گرفت. [۴]
اسماعیل بن علی ابوالفداء، کتاب تقویم البلدان، ج۱، ص۲۶۱، چاپ رینود و دیسلان، پاریس ۱۸۴۰.
[۵]
محمدبن ابی طالب دمشقی، کتاب نخبه الدهر فی عجائب البر والبحر، ج۱، ص۲۰۵، چاپ مِرِن، سن پطرزبورگ ۱۸۶۵.
[۶]
یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۶۵، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳.
۲.۱ - در عهد ممالیکاین قلعه از عهد ممالیک بسرعت از اهمیت افتاد، و تاریخنگاران گاه تنها اشاره ای گذرا به آن کرده اند. [۷]
اسماعیل بن علی ابوالفداء، کتاب تقویم البلدان، ج۱، ص۲۶۱، چاپ رینود و دیسلان، پاریس ۱۸۴۰.
[۸]
محمدبن ابی طالب دمشقی، کتاب نخبه الدهر فی عجائب البر والبحر، ج۱، ص۲۰۵، چاپ مِرِن، سن پطرزبورگ ۱۸۶۵.
[۹]
یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۶۵، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳.
۳ - فهرست منابع(۱) اسماعیل بن علی ابوالفداء، کتاب تقویم البلدان، چاپ رینود و دیسلان، پاریس ۱۸۴۰. (۲) محمدبن ابی طالب دمشقی، کتاب نخبه الدهر فی عجائب البر والبحر، چاپ مِرِن، سن پطرزبورگ ۱۸۶۵. (۳) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳. ۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَرزویه»، شماره۹۵۴. |