قید مقوم حکمقید مقوّم حکم به قید تعیین کننده نوع حکم و عامل قوام آن اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفقید مقوّم حکم، قیدی است که قوام حکم نزد عرف به آن بستگی دارد و وجود حکم دایر مدار وجود آن است. این گونه قیدها نزد عرف منوّع حکم نیز محسوب می‌گردد. ۱.۱ - به عنوان مثالاگر مولا بگوید: «اکرم الضیف»، حکم وجوب اکرام، به وصف ضیافت ، مقید شده است؛ یعنی مولا اکرامی را خواسته است که در قالب مهمانی دادن محقق گردد و اکرام به صورت‌های دیگر را نخواسته است؛ پس قوام حکم وجوب اکرام، به وجود وصف ضیافت بستگی دارد و اگر بعد از بیرون رفتن مهمان از مهمانی، به واسطه عامل دیگری باز اکرام او واجب گردد، عرف میان این دو وجوب فرق گذاشته و آنها را دو نوع وجوب می‌داند؛ بنابراین، وجوب اکرام در قالب ضیافت و به واسطه وصف مهمان بودن و وجوب اکرام به سبب دیگری چون فقیر بودن دو نوع وجوب بوده و روی هم یک وجوب مستمر نمی‌باشد. ثمره این بحث، در استصحاب روشن می‌گردد و این همان معنای منوّع بودن حکم است. ۲ - تفاوت قید مقوم حکم و قید منوع حکمهر چند قید مقوّم حکم و قید منوّع حکم ، از نظر مفهومی با هم فرق دارند، اما چون لازمه مقوّم بودن قید برای حکم، این است که آن را در نزد عرف «نوع نوع» کند، از این جهت این دو واژه در اصطلاح نامه مترادف آورده شده است. [۲]
الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ایروانی، باقر، ج۴، ص۱۲۰.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۶۳، برگرفته از مقاله «قید مقوّم حکم». رده‌های این صفحه : قید حکم
|