مباحث الفاظمباحث الفاظ ، مباحث پیرامون معنای الفاظ و تشخیص ظهور آن‌ها می‌باشد. این موضوع در بحث اصول فقه کاربرد دارد. ۱ - مباحث الفاظ در علم اصولمباحث الفاظ در علم اصول ، به مباحث مربوط به معانی الفاظ و تشخیص ظهور آن‌ها گفته می‌شود، و از آن جایی که این مباحث در استنباط حکم شرعی به کار می‌رود، مباحث اصولی به حساب می‌آید، مانند:بحث ظهور امر در وجوب ، یا ظهور جمله شرطیه در مفهوم. البته باید توجه داشت که در مبحث الفاظ، از ظواهر کلمات هر متکلمی، چه شارع و چه غیر آن، بحث می‌شود، اما هدف اصلی، تشخیص ظواهر الفاظ کتاب خدا و سنت معصومین(علیهم السلام)به منظور استنباط احکام از آن‌ها است. در مبحث الفاظ، یک بحث کبروی و یک بحث صغروی وجود دارد. هدف از بحث کبروی، اثبات حجیت ظواهر الفاظ ، و مقصود از بحث صغروی، تشخیص صغراهای اصالتِ ظهور است؛ برای مثال، بعد از تشخیص این که «امر در وجوب ظهور دارد»، آن را صغرای «هر ظهوری حجت است» قرار داده و سپس حکم وجوب را نتیجه می‌گیریم. ۲ - طرق تشخیص ظهور الفاظ در معانینکته اول: برای تشخیص ظهور الفاظ در معانی، سه راه ذکر شده است: ۱. وضع واضع، مثل: ظهور عام در عموم؛ ۲. اطلاق کلام و مقدمات حکمت ، مثل: ظهور مطلق در اطلاق؛ ۳. حکم عقل ، مثل:ظهور صیغه افعل و ماده امر در وجوب. ۳ - مباحث ظواهر الفاظنکته دوم: درباره ظواهر الفاظ، در دو بخشِ مواد الفاظ مثل:«ض، ر، ب» و هیئت الفاظ مثل: هیئت «افعل» بحث می‌شود. در هیئت هم از دو جهت (یکی هیئت مفردات ، مثل: هیئت امر و نهی و مشتق ، و دیگری هیئت های جملات ترکیبیه ، مثل:هیئت جمله شرطیه و...) گفتوگو می‌شود. [۱]
شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۱، ص(۱۱۴-۱۱۳).
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۸۰، برگرفته از مقاله «مباحث الفاظ». |