متزاحم متراجحمتزاحم متراجح، حکم شرعیِ دارای ترجیح نسبت به حکم متزاحم با آن می‌باشد. و در اصول فقه کاربرد دارد. ۱ - تعریفمتزاحم متراجح، مقابل متزاحم متعادل بوده و در جایی مطرح می‌شود که دو حکم شرعی الزامی با یک دیگر تزاحم می‌کنند و مکلف نسبت به امتثال هر دوی آن‌ها در یک زمان قدرت نداشته و یکی از آن دو حکم بر دیگری ترجیح دارد؛ یعنی یکی از مرجحات باب تزاحم در آن وجود دارد؛ به چنین حکمی، متزاحم متراجح می‌گویند. ۲ - نزد اصولییوندر این جا به اتفاق عالمان اصولی ، متزاحم متراجح که یک یا چند مرجح از مرجحات باب تزاحم در آن وجود دارد بر دیگری مقدم می‌شود، مانند آن که دو نفر در حال غرق شدن هستند و مکلف ، برای نجات یکی از آن‌ها قدرت دارد، اما یکی از آن دو نفر دانشمند پرهیزگار مؤمن است و دیگری جاهل گنهکار؛ در این جا باید نخست آن دانشمند را نجات دهد، زیرا اهمیت و تأثیرگذاری او در تعالی جامعه از دیگری بیشتر است. [۲]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۳، ص۴۱۶.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۸۸، برگرفته از مقاله «متزاحم متراجح». رده‌های این صفحه : متزاحمین
|