معالم القربة فی أحکام الحسبة (کتاب)«معالم القربة فی احکام الحسبة» تالیف ضياء الدين محمد بن محمد بن أحمد بن أبي زيد القرشي معروف به ابن الإخوة (۷۲۹- ۶۴۸ ق) به زبان عربی است که توسط محمد محمد محمود شعبان و صدیق احمد عیسی مطیعی تحقیق و تصحیح شده است. این اثر مشتمل بر بیان شرایط، وظایف و امور مختلف پیرامون محتسب است. ۱ - گزارش محتواکتاب مشتمل بر مقدمه تحقیق، مقدمه تالیف و متن کتاب در هفتاد باب است. هر یک از ابواب نیز مشتمل بر یک یا چند فصل است. در مقدمه تحقیقی کتاب به اهمیت و ارزش منصب محتسب ، وظایف او و تاریخ احتساب در زمانهای گوناگون و خصوصا در صدر اسلام پرداخته شده است. اهمیت نسخ خطی کتاب، روش و شیوه تحقیق، امور حسبه در صدر اسلام ، بیان و شرح علم احتساب ، حسبه و ارکان آن، اعمال و صفات محتسب، محتسبون اولیه در بلاد عربی و مصر از دیگر مطالب ذکر شده در مقدمه است. مولف نیز در مقدمه پیرامون موضوع کتاب و ابواب آن سخن می‌گوید و عناوین ابواب کتاب را ذکر می‌نماید. محتسب به معنای داروغه و کسی که مسئولیت حفظ نظم شهر را برعهده دارد می‌گویند. انجام این امر مهم، ابعاد گوناگونی دارد که در این زمینه احکام و مسائل گوناگونی بیان نموده‌اند. به مجموع این امور و احکام پیرامون منصب حسبه، علم احتساب گفته می‌شود. متن کتاب همانگونه که بیان شد پیرامون منصب محتسب در هفتاد باب تالیف و تدوین گردیده است. مؤلف، عنوان هر باب را در ابتدا ذکر می‌نماید، وظایف محتسب را در امور گوناگون بیان می‌کند و سپس در فصول متعدد به شرح و توضیح آن امر می‌پردازد. آن چه مؤلف در ابواب کتاب بیان می‌کند را می‌توان مختصر در این امور دانست: شرایط حسبه [۱]
معالم القربة في أحكام الحسبة، ابن اخوه، ص۵۱.
و وظیفه محتسب، حسبه و آلات قمار ، حسبه و اهل ذمه ، برخورد حسبه با امور فاسد، حسبه و امور روزمره مردمان، برخورد محتسب با شغلهای مختلف، حسبه و معاملات ، حسبه و بازار .۲ - وضعیت کتابفهارس آیات ، اصطلاحات فقهی ، اعلام ، اماکن ، بلاد، کتب و محتویات در انتهای اثر آمده است. اختلاف نسخ و توضیح برخی الفاظ و اصطلاحات نیز در پاورقی ذکر شده است. ۳ - پانویس
۴ - منبعنرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب فقهی
|