نامه اعمالکتاب عمل یا نامه اعمال انسان،نام كتابى است غير مادّى كه اعمال انسان در آن ثبت و ضبط مى‌شوند. خداوند بر هر انسانى دو فرشته گمارده است تا اعمال او را حفظ كنند و در نامه عملش بنويسند. ۱ - دیدگاه قرآن و روایات در مورد نامه اعمالهنگام شب، اين دو فرشته، جاى خود را به دو فرشته ديگر مى دهند فرشته جانب راست، اعمال نیک را مى‌نويسد و فرشته جانب چپ، اعمال بد را. فرشته راست، فرمانده فرشته چپ است. وقتى انسان كار نيك مى‌كند، فرشته راست بى‌درنگ آن را مى‌نويسد؛ ولى وقتى گناه مى‌كند، فرشته راست به فرشته جانب چپ فرمان مى‌دهد كه هفت ساعت درنگ كند تا شايد صاحب گناه، توبه كند [۳]
تفسیرنورالثّقلين، ج۷،ص ۱۲۳.
[۴]
الاعتقادات، صدوق، باب ۲۳ص ۶۸.
. قرآن كريم از نامه عمل آدمى با عناوين «زُبُر» و «طائر» نيز ياد كرده است ۲ - اقسام نامه اعمال. اعمال انسان در سه كتاب نوشته مى‌شوند: يكى در كتابى كه ويژه اعمال خود او است و دوم، در كتابى كه ويژه اعمال امّت است، و سوم در كتابى كه اعمال همه انسان‌ها در آن نوشته مى‌شوند [۸]
الميزان، ۱۸ج،ص ۱۷۸.
[۹]
پيام قرآن، ۶ج،ص ۱۱۱.
.نامه هر كس همراه او است و در قيامت در برابرش گشوده مى‌شود و اعمال ريز و درشت خود را مى‌بيند و بهانه‌اى برايش نمى ماند . در قيامت، نامه اعمال نیکوکاران را به دست راست آنها مى‌سپارند و نامه اعمال بدكاران را به دست چپ آنها مى‌دهند و اين از نشانه‌هايى روشن براى بازشناختن خوبان از بدان است [۱۲]
پيام قرآن، ج۶،ص ۹۲.
۳ - دیدگاه امام خمینیامام خمینی نامه اعمال را همان شکل‌گیری ملکات و اعتقادات در صقع نفس و قلب انسان می‌داند که در دنیا ملائکه موکلین آن اعمال را می‌نویسند و در آخرت ظهور و بروز پیدا می‌کند. [۱۳]
خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
ایشان بر این باور است که در روز قیامت صحیفه و صورت‌های اعمال انسان را به او می‌دهند و به او می‌گویند آیا چنین اعمالی قابل قبول درگاه الهی است. نامه‌ای که در دنیا همه اعمال و اقوال و‌اندیشه‌های نفسانی و لوازم وجودی انسان در آن ثبت است. حضرت امام با استناد به برخی از متون دینی که نامه اعمال در دنیا در هفته دو بار به محضر انسان کامل و امام زمان عرضه می‌شود، معتقد است انسان باید مواظب اعمال خود باشد که چه چیزی ثبت می‌شود و سبب نارضایتی امامان معصوم (علیهم‌السّلام) نباشد. امام خمینی بر این باور است نامه اعمال که همه ملکات و اخلاق کوچک و بزرگ در آن ثبت است، همان صفحه قلب انسان است که افعال و اعمال در آن نقش می‌بندد، زیرا هر یک از اعمال اثری تکوینی بر نفس می‌گذارد که همچون نقش‌های کتاب در صفحه جان انسان نقش می‌بندد و از لوازم وجودی او می‌شود و نگارنده این نقش‌ها، فرشتگان الهی هستند که مربی نفوس می‌باشند و وظیفه تربیت نفوس را بر عهده دارند و به کتاب تکوینی، اعمال و ملکات صادرشده از نفوس را در لوح و نفس انسان ثبت می‌کنند و وقتی انسان از این عالم خارج شد و متوجه خود شد، همه اعمال خود را می‌یابد که در لوح نفسش نوشته شده است؛ [۱۸]
خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
لذا همه اعمال جوارحی و جوانحی حتی اندیشه‌های نفسانی و خیالی و تفکرات انسان در نامه عمل او ثبت می‌شوند و در محضر خداوند حاضرند. [۱۹]
خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۸، ص۳۲۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
۴ - پانویس۵ - منبع• تحقیقات اسلامی،فرهنگ شیعه،ص۳۸۳. • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی رده‌های این صفحه : دیدگاه های کلامی امام خمینی
|