نسبت تامنسبت تام به نسبت دارای معنای تامّ مستفاد از هیئت جمله تام گفته می‌شود. ۱ - تعریفنسبت تام، مقابل نسبت ناقص بوده و مفید معنای تام است؛ یعنی گوینده پس از بیان آن، حق سکوت دارد. ۲ - دیدگاه مشهور اصولیین درباره نسبت تامنسبت تام به نظر مشهور علمای اصول «موضوع له» هیئت جمله تام می‌شود؛ به خلاف نسبت ناقص که «موضوع له» حروف و هیئت جمله ناقص می‌گردد. ۳ - برخی از شئون نسبتتمامیت و نقصان از شئون نسبت در عالم ذهن به شمار می آید نه در عالم خارج، و نسبت در ذهن وقتی تام است که در ذهن وارد گردد و بین دو مفهوم ذهنی که تغایر دارند، ارتباط بر قرار کند که حاکی از ارتباط حقیقی آن دو در خارج باشد؛ برای مثال، در جمله «زید ابیض»، بیاض زید، نسبتی تام است، زیرا میان صورت ذهنی زید و بیاض ارتباط بر قرار می‌کند؛ ارتباطی که بیان کننده اتحاد این دو در خارج بوده و معنایی تام را می‌رساند. [۲]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۶۶.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۲۴، برگرفته از مقاله «نسبت تام». رده‌های این صفحه : نسبت کلامی
|