تغیر مسیر یافته از - گذشت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

عفو محمد (قرآن)





یکی از ویژگی‌هل و فضایل پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله عفو و گذشت ایشان بود. در این مقاله آیات مرتبط با عفو حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند.


۱ - دستور الهی به عفو



دستور خدا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله درباره پيشه ساختن عفو در مورد خطاكاران:
خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِينَ.

۲ - عفو بنی‌اسرائیل



••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور عفو و گذشت از غير خائنان بنی‌اسرائیل:
... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى‌ خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ‌ ....

••• وجود گروهى متعهد در ميان بنى‌اسرائيل، دليل امر الهى به عفو و مداراى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با همه آنان:
وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌ .... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى‌ خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ.

••• محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور عفو و گذشت از خطاهاى بنى‌اسرائيل و ترك هرگونه تعرّض به آنان:
وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌ .... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى‌ خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ‌ ....

۳ - عفو اهل‌کتاب



••• چشم‌پوشى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از افشا و بيان حقايق مخفى شده به وسيله اهل‌کتاب:
يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيراً مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ ....

•••چشم‌پوشى و گذشت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله نسبت به بسيارى از خطاهاى اهل‌كتاب:
يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا ... وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ ....

۴ - عفو مراجعه‌کنندگان به طاغوت



محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله موظّف به چشم‌پوشى از خطاى مراجعه‌كنندگان به طاغوت براى حکمیّت:
... يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَ يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلالًا بَعِيداً أُولئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ ما فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ عِظْهُمْ‌ ... قَوْلًا بَلِيغاً.

۵ - عفو خطاکارن احد



عفو خطاكاران فرارى احد، تكليف الهى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ‌ . بر اين اساس كه آيه مذكور در سياق آيه مربوط به غزوه احد است.

۶ - رابطه عفو و خلق خوش پیامبر



عفو محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله از خطاى مردم، نمودى از خلق خوش آن حضرت:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ‌ ... فَاعْفُ عَنْهُمْ‌ ....

۷ - مأمور شدن پیامبر اسلام به عفو



محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور به مشورت، عفو و استغفار براى مردم و توکّل بر خدا:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ.

۸ - عفو در راستای کمال پیامبر اسلام



گذشت و اغماض محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله از دشمنان و کافران، به خير و صلاح آن حضرت و در راستاى تربیت و کمال وى:
... فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ‌ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ‌ . جمله «إنّ ربّك ...» به منزله تعليل براى «فاصفح» است، يعنى اى پيامبر، گذشت كن، زيرا پروردگار تو مى‌داند كه چه كارى به مصلحت و در جهت تربيت و رشد تو است.

۹ - عفو کریمانه



محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، موظّف به عفو کریمانه و گذشت شايسته، از كافران و مشرکان، و ناديده گرفتن اذيّت و آزار آنان:
... فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ.

۱۰ - پانویس


 
۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۹۹.    
۲. مائده/سوره۵، آیه۱۳.    
۳. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۴. مائده/سوره۵، آیه۱۳.    
۵. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۶. مائده/سوره۵، آیه۱۳.    
۷. مائده/سوره۵، آیه۱۵.    
۸. مائده/سوره۵، آیه۱۵.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۶۰.    
۱۰. نساء/سوره۴، آیه۶۳.    
۱۱. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۵۹.    
۱۲. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۵۹.    
۱۳. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۵۹.    
۱۴. حجر/سوره۱۵، آیه۸۵.    
۱۵. حجر/سوره۱۵، آیه۸۶.    
۱۶. حجر/سوره۱۵، آیه۸۵.    


۱۱ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۱۸۶، برگرفته از مقاله «عفو محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.