باحثةالبادیةباحِثَة البادیة، نام مستعار مَلَک حِفنی ناصف (۱۳۰۴ـ۱۳۳۷/۱۸۸۶ـ ۱۹۱۸)، دختر حِفنی ناصف می‌باشد. ۱ - پیشینه باحثة البادیةوی از پیروان محمد عبده و پیشگام تبلیغ حقوق زنان در مصر، و یکی از نخستین بانوان مصری بود که در ۱۳۲۱/۱۹۰۳، گواهینامه آموزگاری ابتدایی دریافت کرد و در مدرسه دخترانه دولتی معلم شد. ۲ - ادعای باحثة البادیةازدواجش با عبدالستار الباسل موجب شد که به فَیّوم برود و در آن‌جا شاهد زندگی زنان روستایی و چادرنشین باشد. باازدواج مجدد شوهرش، او خود با مسئله چند همسری (مردان) روبرو شد. تأثیر روشنفکرانه پدر، تربیت حرفه‌ای و تجربه ازدواجش، او را برآن داشت که در مقام نخستین بانوی مصری، علناً از آزادی زنان سخن بگوید. ۳ - اقدامات باحثة البادیة در راستای ادعایشدر همین موضوع در الجریدة و مجلات زنان، نظیر الجنس اللطیف، مقالاتی نوشت و برای زنان تشکیلاتی به نام «اتحاد النساء التهذیبی» بنیان نهاد. در ۱۳۲۹/۱۹۱۱، در کنگره مصر در هلیوپولیس، سخنرانی کرد و برای بهبود وضع زنان برنامه ای ده ماده ای ارائه داد. ۴ - ایدئولوژی باحثة البادیةافکار او درباره آزادی، بیقین تحت تأثیر نوشته‌های قاسم امین بود؛ هرچند همواره هدف‌هایش ملایم‌تر و پایبندی او به هنجارهای اسلامی، محکم بود. از حجاب دفاع می‌کرد، اما با چند همسری مردان سخت مخالف بود. ۵ - راههای تعلیم زنان توسط باحثة البادیةباحثه برای تعلیم و تربیت مناسب زنان، از راه آشنا ساختن آنان با موضوعاتی نظیر بهداشت، اقتصاد خانواده، پرورش کودکان، کمکهای اولیه و غیره و به عبارت دیگر، تعلیم و تربیت آماده کننده زن برای مادری و اداره خانواده اهمیت بسیاری قایل بود. ۶ - زنان مرفه از نظر باحثة البادیةاو در این امر، بویژه زنان طبقه مرفه را طرف سخن خود قرار می‌داد و نادانی و تن آسایی آنان را در کنج خانه علت بزرگ ضعف اجتماعی‌شان می‌دانست. او شیوه زندگی آنان را، با دید گاهی احساساتی، با زندگی فعال زن روستایی و چادرنشین مقایسه می‌کرد. هرچند مبلّغ امکان تحصیلات عالی برای زنان بود، زندگی حرفه‌ای مستقلی برای آنان در نظر نداشت و با هر پیشنهادی برای شرکت آنان در زندگی عمومی و سیاست مخالفت می‌کرد. ۷ - برابری زنان و مردان از دیدگاه باحثة البادیةدر جریان گرایش عمومی نهضت آزادی زنان در آن هنگام، او برابری اجتماعی و قانونی زنان و مردان را به عنوان یک اصل نپذیرفت. ۸ - فهرست منابع(۱) باحثة البادیه، النسائیات، قاهره ۱۳۲۸/۱۹۱۰. (۲) رَوحیّه قلینی، شاعرات عربیات، قاهره ۱۹۶۴، ص ۳۷ـ۵۷. (۳) عمر رضا کحاله، اعلام النساء فی عالمی العرب والاسلام، دمشق ۱۹۵۹، ج ۵، ص ۷۴ـ۱۰۱. (۴) مجدالدین ناصف، ویرایشگر، آثار باحثة البادیه، قاهره ۱۹۶۲؛ ۹ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «باحثة البادیة»، شماره۸۸. رده‌های این صفحه : تراجم
|