بازبهادربازبهادر، آخرین فرمانروای حکومت مستقل مالْوه، پیش از فتح آن ناحیه به دست مغولان ِ (بابریان) هند در زمان اکبر می‌باشد. ۱ - پدر بازبهادربازبهادر فرزند شجاع خان از منسوبان شیرشاه سور بود. شیرشاه پس از آن‌که لشکریانش در ۹۴۹ مالوه را فتح کردند شجاع خان را به حکومت آن‌جا منصوب کرد. ۲ - کشمکش بازبهادر با برادران بر سر سلطنتپس از درگذشت شجاع خان در ۹۶۲، بازبهادر برادر خود، دوست خان حاکم اُجَّیْن، را به قتل رساند و در ۹۶۴ خود را سلطان خواند. آنگاه کوچکترین برادر خود مصطفی خان را نیز وادار کرد که نواحی رای سین و بهیلسا را به او واگذار کند و بدین سان مالوه را بیش‌تر به فرمان خود درآورد. ۳ - فرار بازبهادردر ۹۶۸، گروهی از سپاهیان بابری به فرماندهی اَدْهَم خان برای فتح مالوه بدان صوب حرکت کردند و بازبهادر مجبور شد که ماندو، پایتخت خود، را ترک کند. سال بعد توانست که پیرمحمد جانشینِ ادهم خان را شکست دهد، اما در اواخر ۹۶۹، با افزوده شدن نیروهای بابری، ناگزیر شد که به ارتفاعات گونْدْوانه فرار کند. ۴ - عاقبت بازبهادربازبهادر، هر چند از این پناهگاه چندین بار با عملیات چریکی به نیروهای بابری حمله کرد، از کشمکش خسته شد و در ۹۷۸ با قبول منصب دوهزاری اطاعت اکبر را پذیرفت. کمی بعد درگذشت و احتمالاً در آگره دفن شد. ۵ - افسانه درباره بازبهادربنابر افسانه‌های عامیانه، بازبهادر معشوقه‌ای به نام روپ مَتی داشته و می‌گویند که برای او اشعار و ترانه‌های عاشقانه می‌سروده است. ۶ - آثار هنری بازبهادرهمچنین پیدایش و تکامل سبک نقاشی جدیدی در نواحی مرکزی هند، که تصویر صحنه‌های شورانگیزِ عاشقانه از خصوصیات آن است، به او نسبت داده می‌شود. در این سبک، فرهنگ دوگانه مالوه، یعنی عناصر و کیفیات فرهنگی هندویی و اسلامی، در هم آمیخته است. ۷ - فهرست منابع(۱) میرعبدالرزاق اورنگ آبادی، مآثرالامراء، چاپ مجموعه آثار هندی، ش ۱، کلکته ۱۸۸۸، ص ۳۸۷ـ۳۹۱. (۲) ابوالفضل بن مبارک علامی، اکبرنامه، چاپ مجموعه آثار هندی، ش ۲، کلکته ۱۸۷۶ـ۱۸۷۹، ص ۸۹ ـ۹۰، ۱۳۴ـ۱۳۷، ۱۴۰، ۱۴۲ـ۱۴۳، ۱۶۶ـ۱۶۹، ۲۱۱، ۲۳۱، ۳۵۸. (۳) محمدقاسم بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته، ج ۱، ص ۵۳۷ ـ۵۴۱. (۴) احمد بن محمد مقیم هروی، طبقات اکبری، چاپ مجموعه آثار هندی، ش ۳، کلکته ۱۹۳۵، ص ۴۲۱ـ۴۲۴. ۸ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بازبهادر»، شماره۱۸۸. رده‌های این صفحه : تراجم
|