جدلیجدلی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای امور مرتبط با جدل، یا دو طرف جدل، یعنی سائل و مجیب است. ۱ - توضیح اصطلاحجدلی به کسی گویند که اهل جدل است و به دو شخص اطلاق می‌شود: ۱. «سائل» که «ناقض وضع» نیز نامیده می‌شود و در پی الزام دیگری به امری مخالف عقیده‌اش است از این راه که او را به تناقض‌گویی بکشاند و از سخنانش محال لازم آورد تا او را بدین وسیله مجاب کند. ۲. «مجیب» یعنی شخصی که از عقیده‌ای دفاع می‌کند و «حافظ وضع» نیز نامیده می‌شود و تمام کوشش وی این است که به امری مخالف عقیده‌اش الزام نشود. جدلی باید بسیار بکوشد تا به‌اندازه توانایی خویش قضایای مشهوره را به‌دست آورد و افزون برآن باید الفاظ مشترک و متشابه را بشناسد تا در به‌دست آوردن مواضع به اشتباه نیفتد. وی باید مراقب باشد که غیر مشهور را به‌جای مشهور نگیرد. رعایت نظافت ظاهری و نزاهت باطنی نیز در تاثیر نفوذ کلام جدلی نقش مهمی ایفا می‌کند. در کاربردی دیگر، جدلی به معنای هر آن چیزی است که مربوط به جدل است. [۴]
خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۸۴.
[۵]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۲۲۳.
[۶]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۷۱.
۲ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری. • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن. • خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی. • حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، شرح الاشارات و التنبیهات. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. ۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «جدلی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۵. |