حجیتحجیت داشتن یعنی صحّت استناد و احتجاج به یک دلیل. ۱ - تعریفحجیت، به معنای صحت استناد به ادله معتبر شرعی ( قطع ، اماره و اصل عملی ) و درستی عمل بر طبق آنها است. در عرف هر چیزی که قابلیت داشته باشد به وسیله آن بر دیگران احتجاج شود، دارای حجیّت است، چه مولا با آن، بر بنده خود احتجاج کند و چه به عکس. لازمه حجیت یک دلیل ، منجزیت و معذریت آن است؛ یعنی در جایی که دلیل، به واقع اصابت کند، تکلیف بر مکلف منجز شده و مخالفت با آن، مستوجب عقوبت است؛ اما در جایی که حجت، به واقع اصابت نکند، تمسک به حجیت برای مکلف ، عذر محسوب شده و او را از عقاب می‌رهاند. ۱.۱ - نکتهمشهور اصولیون، حجیت قطع را ذاتی آن دانسته، اما حجیت سایر امارات معتبر را تعبدی می‌دانند؛ یعنی شارع از روی تعبد، حکم به حجت بودن آنها داده است، زیرا آنها تمام واقع را نشان نمی‌دهند؛ به خلاف قطع که از واقع، کشف تام می‌کند. [۱]
شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۳، ص (۱۸-۱۷).
[۲]
شرح رسائل، محمدی، علی، ج۱، ص۱۳.
[۴]
انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۲۳.
[۹]
اصطلاحات اصول، ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی ص۱۷۵.
۲ - عناوین مرتبطقطع. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۹۱، برگرفته از مقاله «حجیت». |