روستاییروستایی که از آن به مناسبت در باب صلات و نکاح، تحت عنوان «اهل سواد» سخن گفته‌اند. ۱ - معنی روستايی روستايی همان روستانشین می باشد. ۲ - احکام روستایی در فقه۲.۱ - احکام روستایی در صلاتنماز جمعه- بر فرض وجوب آن- بر روستانشينان همچون شهر نشينان واجب است. امام خمینی در تحریرالوسیله می‌نویسد: «تجب الجمعة علی اهل القُری و السواد، کما تجب علی اهل المدن و الامصار مع استکمال الشرائط، وکذا تجب علی ساکنی الخیم و البوادی اذا کانوا قاطنین فیها.» [۲]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۴۹، کتاب الصلاة، البحث فی صلاة الجمعة، القول فیمن تجب علیه، مسالة۵.
همچنان که نماز جمعه بر اهالی شهرها و نواحی واجب (تخییری، در عصر غیبت) است بر اهالی روستاها و حومه‌ها هم با کامل بودن شرایط واجب می‌باشد، و همچنین بر چادرنشینان و بیابان‌نشین‌ها درصورتی‌که آنجا را محل سکونت خود قرار داده باشند واجب است. در صورت هم زمانی عید فطر يا قربان با جمعه، حضور افراد در نماز عید بنابر مشهور کفايت از حضورشان در نماز جمعه می‌کند و در اين جهت بنابر قول مشهور فرقی ميان شهری و روستايی نيست؛ ليکن برخی آن را به روستايی اختصاص داده‌اند. ۲.۲ - احکام روستایی در نکاحبرخی فقها، نگاه کردن به بدن زنان روستايی را بدون قصد ریبه و لذت- به آن مقدار که عادت و فرهنگ آنان بر نپوشاندن آن است- جایز دانسته‌اند؛ ليکن بيشتر فقها آن را مشکل دانسته و در آن توقف کرده‌اند. [۵]
مبانی العروة (النکاح) ج۱، ص۳۹-۴۱.
در تحریرالوسیله آمده است: «یجوز النظر الی نساء اهل الذمّة بل مطلق الکفّار مع عدم التلذّذ والریبة؛ اعنی خوف الوقوع فی الحرام، والاحوط الاقتصار علی المواضع التی جرت عادتهنّ علی عدم التستّر عنها. و قد تلحق بهنّ نساء اهل البوادی و القری - من الاعراب وغیرهم - اللاتی جرت عادتهنّ علی عدم التستّر و اذا نهین لا ینتهین، و هو مشکل. نعم، الظاهر انّه یجوز التردّد فی القری و الاسواق ومواقع تردّد تلک النسوة ومجامعهنّ ومحالّ معاملتهنّ مع العلم عادة بوقوع النظر علیهنّ، ولا یجب غضّ البصر فی تلک المحالّ اذا لم یکن خوف افتتان.» نگاه‌کردن به زنان اهل ذمّه بلکه مطلق کفار با نبود تلذذ و ریبه - یعنی ترس واقع‌شدن در حرام - جایز می‌باشد. و احتیاط (واجب) آن است که به جاهایی که عادت آن‌ها بر نپوشاندن آن جاری است اکتفا شود. و گاهی زنان بادیه‌نشین و روستایی از اعراب و غیر آن‌ها - که عادت آن‌ها بر این است که خود را نمی‌پوشانند و اگر نهی شوند هم، نمی‌پذیرند و به آن توجه نمی‌کنند - به زنان اهل ذمّه ملحق می‌شوند و این اشکال دارد. البته ظاهر آن است که تردّد در روستاها و بازارها و جاهایی که این‌چنین زنانی رفت‌وآمد می‌کنند و مجامع آن‌ها و جاهایی که این‌ها معامله می‌کنند - که عادتاً علم پیدا می‌شود که نگاه به این‌ها می‌افتد - جایز می‌باشد و نگاه نکردن در این‌گونه جاها واجب نیست، درصورتی‌که ترس افتادن به فتنه نباشد ۲.۳ - بیمهظاهر آن است که بیمه با شرایط گذشته صحیح است و بین انواع آن فرقی نیست از بیمه بر حیات یا بر اتومبیل‌ها و هواپیماها و کشتی‌ها و مانند آن‌ها یا بر محموله‌های زمینی و هوایی و دریایی، بلکه بر کارگران شرکت یا دولت یا بر اهل خانه یا اهل روستا یا بر خود روستا یا شهر یا اهل آن‌ها و در این صورت بیمه‌شونده، شرکا یا رئیس شرکت یا دولت یا صاحب‌خانه یا روستا می‌باشد؛ بلکه دولت‌ها می‌توانند که اهل شهر یا منطقه یا مملکت را بیمه نمایند. [۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۴۹، البحث حول المسائل المستحدثة، منها التامین، مسالة۵.
۲.۴ - استفاده قاچاق از جنگلهااستفاده از جنگل برای روستاییان ساکن اطراف که به‌صورت قاچاق و دور از چشم مسئولین انجام می‌گیرد - به طوری که در هنگام اطلاع جلوگیری می‌کنند «جایز نیست.» ۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۹۴. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |